3-10 Şubat Arası Dünya Tarihindeki En Önemli Olaylar
3 Şubat
1870 – ABD Anayasası'nın 15. Değişikliği kabul edildi, Afrikalı Zenci Amerikalılara oy kullanma hakkı tanındı.
4 Şubat
1945 – Yalta Konferansı başladı: Franklin D. Roosevelt, Winston Churchill ve Josef Stalin, II. Dünya Savaşı sonrası düzeni tartışmak için bir araya geldi.
Yalta Konferansı, 4-11 Şubat 1945 tarihleri arasında II. Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru Josef Stalin (Sovyetler Birliği)
Franklin D. Roosevelt (ABD)
Winston Churchill (Birleşik Krallık)
Toplantıdaki Ana Konular ve Kararlar:
Almanya, savaş sonrası ABD, İngiltere, Fransa ve Sovyetler Birliği arasında dört işgal bölgesine ayrılacaktı.
Berlin de dört bölgeye bölünecekti.
Sovyetler, Doğu Avrupa'da komünist yönetimleri destekleme hakkı kazandı.
Polonya'da Sovyet yanlısı hükümet kurulmasına izin verildi.
Yeni bir uluslararası barış örgütü olan Birleşmiş Milletler’in (BM) temelleri atıldı.
BM Güvenlik Konseyi’nde ABD, SSCB, İngiltere, Fransa ve Çin’e veto hakkı verildi.
Stalin, Almanya teslim olduktan 3 ay sonra Japonya’ya savaş açmayı kabul etti.
Karşılığında Sovyetler, Mançurya’daki bazı haklar aldı.
Sonuçları ve Etkilerine bakıldığında:
Soğuk Savaş’ın başlangıcı: Doğu Avrupa’da Sovyet hakimiyeti artarken, Batı ülkeleri ve Sovyetler arasında gerilim yükseldi.
Almanya ve Berlin bölündü ve bu bölünme Berlin Duvarı’na kadar sürdü (1961-1989).
ABD ve Sovyetler Birliği, küresel güç rekabetine girdi, bu da Soğuk Savaş’ı başlattı.
Yalta Konferansı, II. Dünya Savaşı sonrası Bugünkü Yeni dünya düzenini belirleyen en önemli toplantılardan biri oldu.
2004 – Facebook, Mark Zuckerberg ve arkadaşları tarafından Harvard Üniversitesi'nde kuruldu.
5 Şubat
1919 – Charlie Chaplin, Mary Pickford, Douglas Fairbanks ve D.W. Griffith, bağımsız film yapım şirketi United Artists’i kurdu.
1994 – Bosna Savaşı sırasında Markale Katliamı: Saraybosna'daki bir pazar yerine düzenlenen saldırıda 68 kişi öldü.
6 Şubat
1952 – II. Elizabeth, İngiltere Kraliçesi oldu.
7 Şubat
1497 – Rönesans dönemi keşişi Savonarola, Floransa'da "Kötülüklerin Yakılması" (Bonfire of the Vanities) etkinliği düzenledi, kitaplar ve sanat eserleri yok edildi.
8 Şubat
1587 – İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth, İskoç Kraliçesi Mary Stuart’ı idam ettirdi.
Sovyetler Birliği'nin İlk Atom Bombası Testi (8 Şubat 1949 yerine 29 Ağustos 1949)
Sovyetler Birliği'nin ilk atom bombası testi, "RDS-1" (Kod Adı: First Lightning - İlk Yıldırım) gerçekleştirildi. Ancak, bu testin sonuçları ve uluslararası yankıları, 1950 yılı boyunca tartışıldı ve Soğuk Savaş’ı derinleştirdi. Testin Arka Planında:
- İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra ABD, 1945’te Japonya’nın Hiroşima ve Nagazaki şehirlerine atom bombası attı.
- ABD'nin nükleer tekelini kırmak için Sovyetler de gizli bir nükleer program başlattı.
- Sovyet fizikçileri, özellikle Igor Kurchatov'un liderliğinde, ABD'nin Manhattan Projesi'ni takip etti ve casusluk faaliyetleriyle teknoloji elde etti.
- Yer: Semipalatinsk Test Sahası, Kazakistan
- Güç: 22 kiloton (Hiroşima bombasına yakın güçte)
- Amerikan Kopyası: ABD'nin "Fat Man" atom bombasının birebir kopyasıydı.
Sonuçları ve Etkileri
- Soğuk Savaş Kızıştı – ABD, artık nükleer tekeline sahip olmadığını fark etti.
- NATO ve Silahlanma Yarışı – 1950'lerden itibaren NATO güçleri ve Sovyetler nükleer yarışa girdi.
- ABD'nin Tepkisi – ABD, 1952’de ilk hidrojen bombası testini yaptı.
- Casusluk Skandalları – ABD, Sovyetlerin bombayı geliştirmesinde Julius ve Ethel Rosenberg gibi casusların rol oynadığını keşfetti.
Bu test, dünyayı çift kutuplu bir nükleer güç dengesine sürükleyen en önemli olaylardan biri olarak kabul edilir.
9 Şubat
1969 – Boeing 747 – 2 katlı Jumbo, ilk test uçuşunu gerçekleştirdi.
1950 – ABD Senatörü Joseph McCarthy, ünlü McCarthycilik dönemini başlatarak ABD hükümetinde komünist ajanlar olduğunu iddia etti. ABD Senatörü Joseph McCarthy, 9 Şubat 1950’de Batı Virginia’da yaptığı bir konuşmada, ABD hükümetinde görev yapan 205 komünist ajan olduğunu iddia etti. Bu açıklama, Amerika’da Soğuk Savaş döneminde komünizm karşıtı histerinin (Red Scare) başlamasına neden oldu ve tarihe McCarthycilik (McCarthyism) olarak geçti.
McCarthycilik, 1950’lerin başında ABD’de komünizm şüphesiyle yürütülen soruşturmalar, cadı avı ve suçlamalar süreci olarak tanımlanır. Bu dönemde:
- Hükümet çalışanları, sanatçılar, akademisyenler ve gazeteciler komünist olmakla suçlandı.
- İnsanlar somut delil olmadan sorgulandı, işlerinden kovuldu ve kara listeye alındı.
- Hollywood’da "Kara Liste" oluştu, birçok senarist ve oyuncu iş bulamaz hale geldi.
- 1950-1954: McCarthy, Senato Alt Komitesi başkanı olarak, birçok hükümet yetkilisini komünistlikle suçladı.
- 1951: Rosenberg Çifti, Sovyetler için casusluk yapmak suçuyla idama mahkum edildi.
- 1954: McCarthy, ABD ordusunu bile komünistleri barındırmakla suçladı, ancak kamuoyu desteğini kaybetti.
- 2 Aralık 1954: ABD Senatosu, McCarthy’yi kınadı ve siyasi gücü sona erdi.
McCarthycilik dönemi, ABD tarihinde ifade özgürlüğüne en büyük darbelerden biri olarak görülür. McCarthy, 1957’de alkolizm nedeniyle öldü, ancak bıraktığı izler uzun yıllar devam etti. Bu süreç, Soğuk Savaş’ın Amerika’da toplumsal yaşamı nasıl şekillendirdiğini gösteren en önemli örneklerden biridir.
10 Şubat
1258 – Bağdat’ın Moğollar tarafından işgali: Hülagü Han, Abbâsî Halifeliği’ne son verdi.
Moğollar, Bağdat’ı ele geçirdi ve büyük bir katliam gerçekleştirdi (yaklaşık 200.000 ila 1 milyon kişi öldü).
Halife Mutasım öldürüldü, Abbâsî Halifeliği sona erdi.
Bağdat’ın kütüphaneleri, camileri ve medreseleri yakıldı, bilim ve kültür açısından büyük bir kayıp yaşandı.
Bu olay, İslam dünyasında büyük bir yıkım olarak kabul edilir ve Orta Çağ'da Moğolların en büyük fetihlerinden biri olarak tarihe geçmiştir.
--------
3-10 Şubat tarihleri arasında Türk tarihinde meydana gelen en önemli olaylar.
3 Şubat
1919 – Paris Barış Konferansı'nda Osmanlı İmparatorluğu’nun paylaşılması görüşüldü.
1928 – Harf Devrimi kapsamında Latin harfleriyle basılan ilk gazete olan "Mardin" gazetesi yayımlandı.
4 Şubat
1451 – II. Mehmet (Fatih Sultan Mehmet) ikinci kez Osmanlı tahtına çıktı.
2006 – Türkiye’nin ilk yerli savaş helikopteri ATAK için İtalya ile ortak üretim anlaşması imzalandı.
5 Şubat
1937 – "Laiklik" ilkesi Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’na eklendi.
- 1958 – Türkiye’de ilk televizyon yayını İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından gerçekleştirildi.
6 Şubat
1921 – Ankara’da Hakimiyet-i Milliye gazetesi yayımlanmaya başladı.
2023 – Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremler büyük yıkıma ve on binlerce can kaybına yol açtı.
- Merkez Üssü: Kahramanmaraş (Pazarcık ve Elbistan)
- Büyüklük: 7.7 ve 7.6
- Etkilenen Bölgeler: Türkiye ve Suriye’de 11 il (Kahramanmaraş, Hatay, Gaziantep, Malatya, Adıyaman, Şanlıurfa, Diyarbakır, Adana, Osmaniye, Kilis, Elazığ)
- Hala çok tartışılan Resmi rakamlara göre Sonuçlar:
50.000’den fazla insan hayatını kaybetti.
100.000’den fazla kişi yaralandı.
Yüz binlerce bina yıkıldı veya ağır hasar aldı.
Türkiye tarihinin en büyük felaketlerinden biri oldu.
7 Şubat
- 1921 – Türkiye Büyük Millet Meclisi, Anayasa’nın (Teşkilat-ı Esasiye) ilk halini kabul etti.
- 1994 – Türk tarihinin en büyük finans skandallarından biri olarak bilinen "Banker Kastelli" olarak tanınan Abidin Cevher Özden iflas etti.
8 Şubat
- 1921 – Londra Konferansı öncesinde Mustafa Kemal Atatürk’ün Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti temsilcisi olarak TBMM adına yetkilendirilmesi.
- 1935 – Türkiye’de ilk defa kadınlar, milletvekili seçimlerinde oy kullandı.
9 Şubat
- 1934 – Türkiye, Yunanistan, Yugoslavya ve Romanya arasında Balkan Antantı imzalandı.
- 1965 – Türkiye'nin ilk yerli otomobili olan Devrim'den sonra ikinci yerli otomobil girişimi Anadol'un seri üretimi başladı.
10 Şubat
1918 – Erzincan, Rus işgalinden kurtarıldı.