Tarihi ÇOK İYİ bilmek gerek
Üzerinde yaşadığımız topraklar, tıpkı bazen her gün - defalarca kullandığımız isimlerin ne anlama geldiğini ? bilmemek APTALLIĞI olarak kabul edilir.
Ortaçağ sonlarında sürekli Palermo ve Adriyatik sahillerine saldıran Türkler için ‘’Oh mamma mia, stanno arrivando i Turchi! – veya kısacası Mamma i Turci – aman anam Türkler geliyor’’ deyimi, yaramazlık yapan çocukları ençok korkutan şeydi…
Fakat TRabzonun tarihteki önemini vurgulama adına, bir zamanlar yoğun ticaret yapan denizci ve tüccar atalarının anısına, İtalya’nın Bologna şehrindeki bir sokağa, bundan 437 yıl önceye dayanan anılar adına 'Trebison - TRabzon' ismi verildi !
İtalya'daki TRabzon Sokağı, dünyanın gündemine yerleşmesi ilk değil.
Bilinen tarih boyu: Poti, Soçi, Sebastapol, Burgaz, Varna.... ve Sinop’tan çok daha eski - sadece İstanbul ve İzmir ile kıyaslanabilecek büyüklükte olan Kadim tarigi şehir TRabzon için ‘’Vicolo Trebisonda - TRabzon Sokağı’’ Palermo, Bologna, Genova, Trentino ve Messina gibi İtalyada 6 şehirde var.
En eskisi ise Bologna şehrinde.
1583'ten itibaren kayıtlar Vicolo Trebisonda olarak geçti. 1853'te ise sokağın her iki ucu demir kapılarla kapatıldı, sınırlı girişe izin verildi. Sokağın giriş ve çıkışında bulunan 'Trebizonda' yazılı tarihi taş tabletlerin bulunması dikkat çekti. 2017'de küçük bir restorasyonun ardından tekrar kullanıma girdi. Şimdilerde, İtalya'ya has butik kafelerin bulunduğu sokak, herkesin ilgisini çekiyor. Her yıl milyonlarca turistin akın ettiği TRabzon Sokağı yerli turistlerin de gözde mekanı haline dönüştü.
İtalyanca’da “Perdere La Trebisonda - Trabzon’u kaybetmek” deyimi aynı zamanda İtalyancada 'yolunu şaşırmak, kafası karışmak' anlamında kullanılmasının öyküsü, İstanbulu talan eden Haçlı seferlerinden kaçan Bizans İmparatorluğu varisi Komnenos TTabzon’a sığınır ve TRabzon Roma - Rum İmparatorluğunu kurar.
Pers - İranlıları kovalarken Anadoluda kaybolan ONBİNLERİN dönüşündeki 'Helenistik İYON - Yunan' ordularının 'Talasa talasa - Deniz deniz' diye yıllar sonra ziganadan haykırdıığı (MÖ 401), Büyük İskender'in Doğu seferine tanıklık etmiş (MÖ. 356 - 323) ve 453 ve Sezarın, sürekli baş kaldıran 'Laziko - Laz' kırallığı merkezine yaptığı seferde 'Veni Vidi Vici - Geldim Gördüm - Yendim'' anlamlı başkent Romaya gönderdiği dünyanın EN KISA mesajı (MÖ 47) ... gibi Tarihin önemli olaylarına tanıklık etmiş TRabzon, zamanla Tüm Karadenizin EN ÖNEMLİ ticaret merkezi olmuştu.
Bunun yanında şehrin başka önemi ise Karadeniz’e açılan denizciler için ''Dağ - tepe'' anlamlı ''Yoros ve Işık feneri Far anlamlı Faros' gibi doğal limanı ile referans noktası olması ve zamanla ''Pontif anlamlı Papa külahına benzediği Ocenea Pontus - Pontus okyanusu - denizi' denen Karadenizin en önemli merkezi olan TRabzon'un belkide en parlak devri 'Trabzon - Komnenos İmparatorluğu' dönemidir. 1204 yılında IV. Haçlı Seferi sırasında Bizans İmparatorluğu'nun zayıflaması sonucu, İstanbul - Bizans soylusu Aleksios Komnenos, TRabzon’da bağımsız bir imparatorluk kurdu. Yaklaşık 250 yıl boyunca, özellikle Karadeniz ticaret yolları üzerinde güçlü bir etki alanına sahipti.
Venedik ve Ceneviz gibi Avrupa şehirleriyle 1204 - 1461 yılları arasında kurulan önemli ticari ilişkileri ile İmparatorluk liman şehri TRabzon ismi meşhur olmuştu. 1453 İstanbul fethinden sonra - hala Kayseriye adını vermiş Julius Sezar gibi Roma Kayseri ünvanını 1461 yılında da TRabzon'u fethettikten sonra alan Fatih Sultan Mehmet - artık dünyanın 3 ünvanlı: Bizans tekfuru, Roma Kayzeri ve Osmanlı imparatoru olarak ün salmıştı. Bu olay halan dahi İtalyada kiliselerde ''Giorno di lutto nelle chiese Trebisonda" olarak Matem günü olarak kullanılır ve ''pusulasını şaşıran, yolunu kaybeden veya kafası karışanlar için Trabzon’u kaybetmek anlamındaki “Perdere La Trabisonda” deyimi kullanılır.
Aslında bu soru (1932-2016), İtalyan bir yazar, filozof, edebiyat eleştirmeni, estetikçi ve göstergebilimci olarak tanınır. Edebiyat dünyasında büyük bir üne sahip olan Umberto Eco'ya (1932 - 2016) yöneltildiğinde (L'Espresso Ağustos 2007). Eco'nun cevabı: İtalya’nın en saygın ve önemli ansiklopedik kaynaklarından biri olan Istituto della Enciclopedia Italiana tarafından yayımlanan,1925 yılında Giovanni Treccani tarafından kurulmuş ansiklopedi - İtalya’nın ulusal ansiklopedisi, kültürel, bilimsel ve tarihsel içerik bakımından oldukça zengin kaynak olan Treccani'ye atıfta bulunarak 'Perdere la Trebisonda' ifadesinin kökeninin, aslında: Karadeniz hakim lmanı Trebizond - TRabzon şehrinin, antik dönemde Avrupa ile Orta - Doğu arasındaki rotada seyahat eden tüm denizciler için oryantasyonu, pusulayı - ya da - tramontanayı kaybetmek anlamına geliyordu. Çünkü bugün otomobil far'ı gibi Fransızca kelimenin kökeni ''FAROS - deniz feneri'' o devrin İtalyan tüccarları için TRabzon gibi rota - yolculuğa yatırılan parayı kaybetmek anlamına geldiğini belirtir.
Nede olsa ülkeyi ilk iki harfi - TR ile uluslararası alanda simgeleyen, Tarih boyu "Bize Her Yer TRabzon" deyiminin vücut bulmuş hali..