1980 - 1997 olaylar dizisi   24 OCAK 1980 KARARLARI:                                                                                                          24 ocak 1980 kararların mimarı Özal’dı.  nedenleri : 1946’da başlayan dışa bağımlılık, 1973 petrol krizi, 1974 Kıbrıs harekâtı maliyeti ve Kıbrıs harekatından dolayı TC’ye uygulanan Amerikan ambargosu sonucu dış ödemeleri yapamadık; sadece ilaç hammaddesi, gübre ve petrol alımları için döviz ayrılabildi.. 1977 de başlayan ve 3 yıl süren krizin sonucunda 1978 de imf ile anlaşma imzalandı; 1979 da seçilen hükümet imf’nin isteği ile 24 ocak 1980 kararlarını uyguladı                                                                                                                        24 ocak 1980 İstikrar programının hedefleri : Ekonomide devlet müdahalesi en aza çekilecek, özel sektöre öncelik verilecek; makro ve mikro değişkenlerin belirlenmesinde siyasi kararlar değil, piyasa etkili olacak. ithal ikame sanayi yerine, ihracata dönük sanayileşme, dış ödemeler düzelecek, enflasyonla mücadele edilecek..                                                                                           ithalat serbest oldu.. TL’nin aşırı değerlenmesine son verildi; merkez bankasının günlük açıkladığı reel kura geçildi.. yabancı sermaye ve ihracat teşvik edildi; ihracata sigorta ve finansman desteği verildi.. sübvansiyonlar azaltıldı.. fiyat denetimleri kaldırıldı.                                                                                                                                                                          24 ocak 80 programında kullanılan araçlar: sıkı para politikası, reel faiz politikası, reel kur, kamu mallarında maliyete dayalı fiyatlandırma, dış ticarete kamu müdahalesinin azaltılması, yabancı sermaye teşviki.. özelleştirmeler yapılana kadar kamu mallarında kitler kendi fiyatlarını belirleyecekti..   tarım ürünü destek alımı sınırlandırıldı.. gübre, enerji ve ulaşım dışında her şeyde sübvanse kaldırıldı.. dış ticarette serbestlik, yabancı sermayeye teşvik için kar transferlerine kolaylık verildi. yurt dışı müteahhitler desteklendi. ihracata vergi iadesi verildi.. düşük faizli kredi verildi.. imalatçıların ihracat için üretimlerinde kullanacakları ithal girdilere muafiyet getirildi.. döviz serbest oldu.. madenlerin kamulaştırılması kanunu kaldırıldı..                                                           24 ocak 80 kararlarının Özellikleri : konjonktürle şok (soğuk hindi) stratejisi.. yapısal önlemlere dair aşamalı strateji izlendi.. devalüasyon yapıldı.. kamu mallarına zam yapıldı.. faizlerin yükseltilmesi şok oluşturdu.. 1980 kararları, imf tipi ortodox içeriklidir.. kamu harcamaları azaldı.. yüksek enflasyonun, hiper enflasyon olması önlendi.. nominal çapa olarak döviz kuru yerine para arzının azaltılması seçildi.. dış kredi alındı..                                                                                                                                               1983 seçimi sonrası ANAP’ın aldığı ek kararlar : ithal malları 1-ithali yasak mallar, 2-ithali serbest mallar, 3-ithali izne bağlı mallar olarak ayırdı.. 1984’te döviz alım-satımı serbest oldu. Katma Değer Vergisi uygulaması başladı, ulaşım, haberleşme, elektrik ve sulamada önemli yatırımlar yapıldı.. Otoyollar, barajlar, telefon v e iletişim araçları arttı.. KOBİ’lere ve turizme yatırımlar yapıldı.. Türkiye, yabancı sermaye için cazip ülke görünümü kazanmaya başladı..                          24 ocak 1980 kararları uygulama dönemi: aralık 1980- aralık 1983 arası ve aralık 1983-1989 dönemi uygulandı Eylül 1980 e kadar azınlık hükümeti; eylül 1980 den aralık 1983 e kadar asker idaresi vardı.. ekonomiyi yöneten ekip değişmedi; dış açık ve enflasyon azaldı.. tarım geliri arttı.                                                                                                                                             1986 : IMKB ve bankalar arası piyasa kuruldu..  1987 : merkez bankası açık piyasa işlemlerine başladı..                           1988 : kriz oldu, üretim düştü, fiyatlar yükseldi.. yatırım azaldı.. tüketim artı.. ücretler düştü.. kamu açığı büyüdü; yine de cari işlemler fazla verdi..                                                                                                                                                                          1989 : altın ithalatı ve ihracatı serbest oldu.. Türk parasını koruma kanunu tekrar getirildi. Türkiye fonu kuruldu.. Türk şirket hisseleri yurt dışında satılabildi.. alınan kararlara rağmen başarısızlık oldu.. kısa vadeli hareketlere sebep oldu..  1984-1989 : kamu geliri de gideri de arttı (gider daha çok arttı)..                                                                                                       24 ocak 1980 kararlarının sonuçları : program yapısal değişiklik yaptı, ama, istikrarı yakalayamadı.. Genişletici para politikaları ile büyüme arttı; ama, enflasyon da arttı.. vergiler indirildi.. özelleştirme başarısız oldu.. kamu harcamaları için borç alındı.. 1987 sonrası büyüme hızı azaldı; ama yine de 1988-1989 da cari işlemler fazla verdi..                               .                                                                                                                                                                                                                              12 EYLÜL 1980 DARBE DÖNEMİ                                                                                                                                                                                  1980 darbesinin 1960 darbesinden farkı : 80 darbesi, emir komuta ilişkisi ile Genelkurmay Başkanı Kenan Evren’in ve tüm kuvvet komutanlarının bilgisi dahilinde yapıldı..                                                                                                                                   12 Eylül 1980 darbesinin nedenleri : kökü 1960 a kadar dayanır.. 1965 sonrası, toplumsal ve siyasal hareketler hız kazandı; öğrenciler ve meslek sahipleri hak mücadelesine başladı; 12 Mart 1971 Muhtırası aslında 12 Eylül 1980 nin provasıdır Adalet Partisi 1969 ta tek başına iktidar seçildi; ama, 12 Mart 1971 muhtırasından 1980 darbesine kadar istikrarlı bir hükümet kurulamamıştı; 10 ayrı koalisyon kurulmuştu..                                                                                                                              12 Eylül 1980 öncesi genel durum : sağ sol ve mezhep çatışmaları, Korutürk sonrası Cumhurbaşkanının seçilememesi, ülkeye yayılan terör, 24 Ocak 80 ekonomik kararları ile oluşan ekonomik kriz devalüasyon ve tüm darbelerde olduğu gibi dış güçlerin etkileri.. Maraş Katliamı, Sivas ve Malatya Olayları gibi olayların yaşanması, suikastların yapılması  30 Ağustos 1980 Zafer Bayramı kutlamalarına Erbakan’ın katılmak istememesi; İstiklal Marşı çalarken bazı üniversite öğrencilerinin ayağa kalkmaması.. hükümetin bu sorunları çözmeye gücünün yetmemesi gibi nedenler ...                                                12 Eylül 1980 Darbe Sonuçları : 1975 sonrası yaşanan siyasi ve ekonomik sorunlardan bıkan halk, darbeyi destekledi milli selamet partisinin ve MHP’nin dışardan desteklediği 6.Demirel hükümeti görevden alındı. Cumhuriyet Senatosu ve TBMM kapandı, vekil dokunulmazlıkları kaldırıldı, sıkı yönetim ilan edildi.. dernekler ve sendikalar kapandı 1983 e kadar siyasi partiler kapatıldı; siyasi liderlere siyaset yasağı verildi.. seçimlere %10 barajı getirildi.. 61 anayasası yerine 82 anayasası hazırlandı.. 60 darbesinde kurulan Milli Birlik Komitesine benzer Milli Güvenlik Konseyi kuruldu..  YÖK kurularak üniversiteler emir-komuta ile yönetilmeye başlandı (YÖK’ün kurulması türban meselesinin temeli oldu)     1980 darbe sonrası kurulan hükümet 19 eylül 1980 : emekli amiral Bülend Ulusu başbakan oldu ve 1971 muhtırası sonrası gibi teknokratlar kabinesi kuruldu.. ülke 13 sıkı yönetim bölgesine ayrıldı, buralara generaller atandı..                            12 Eylül darbesinin ekonomiye etkisi : gerçek bir liberal ekonomiye geçmeye neden oldu..                                                                                               12 Eylül 1980 darbesinin 27 Mayıs 1960 darbesinden farkları : askerler, demokratik siyasete geçmede acele etmedi çünkü, hızlı geçiş olsaydı; zamanı gelmeden, siyasetçilerin iktidarı alacakları düşünüldü..                                                            Anayasa çalışmaları : 1961 anayasasının değiştirilme gerekçesi, fazla özgürlükçü anayasa olarak görülmesidir.. yeni anayasa 7 Kasım 1982 da halk oylaması sonucu kabul edildi..                                                                                                            Siyasetçilere Siyaset yasağı : 12 eylül darbesinden sonra yapılan 6 kasım 1983 ten önce yapılan seçimden önce, Milli Güvenlik Konseyi, darbeden önce aktif siyaset yapan kişileri, 10 yıl boyunca siyasetten men etti... 28 ŞUBAT 1997 - POSTMODERN DARBE : 1994 yerel seçimi Erbakan’ın Milli Nizam ve Milli Selamet Partilerinin devamı olan Refah Partisi’nin zaferleri ile sonuçlandı.. İstanbul ve Ankara dahil çok ilde belediye başkanlıklarını aldı.. 1995 genel seçim sonucu : Erbakan’ın Refah Partisi %21,38’lik oyla 1. Parti oldu.. Erbakan’ın Refah partisi ile Çiller’in Doğru yol partisi koalisyon hükümeti kurdu; ilk 2 yıllık dönem için milli görüşün lideri Erbakan başbakan oldu.. Askerlerin Erbakan’a bakışı : “siyasal İslamcı” olarak gördükleri Erbakan’ın başbakan olmasından ve vekillerinin konuşmalarından bu bu konuşmaların tv lerde yer almasından rahatsızdılar..   28 Şubata gidilen süreç : Milli Güvenlik toplantısında; Deniz Kuvvetleri Komutanı Güven Erkaya’nın isteği ile MİT’in hazırladığı “Türkiye’deki Radikal Dini Akımların Rejime Tesirleri” adlı raporda, radikal dincilerin ideolojik örgütlenme aşamalarını tamamladıkları ve silahlanma aşamasına geldikleri ileri sürüldü...                                                                                      MGK Bildirisi : üyelerin imzası ile 18 maddelik bildiri yayınlandı; hükümetin politikaları ve çok sayıda konuya çok sert eleştiriler yapılması “sivil muhtıra” olarak kabul edildi..  Başbakan Erbakan’ın “ordu ile uyum içindeyiz” açıklamasına Genelkurmay Genel Sekreterinin verdiği cevap “TSK, yalnızca Atatürk’ün kurduğu laik cumhuriyete inananlar ve bu hedefe gönül verenlerle uyum içindedir” oldu..                        28 şubat 1997 Post modern darbesinin sonuçları : RP iktidardan uzaklaşması post modern darbe kabul edildi.. Asker, iktidarı eline almadan siyasete yön vermiş ve hükümeti istediği gibi şekillendirdi.. *4 Mart 1997  Başbakan Erbakan, MGK kararları yumuşatılmazsa imzalamayacağını söyledi ve imzalamadı.                                    *21 Mayıs 1997    Yargıtay Başsavcısı Vural Savaş ‘‘Ülkeyi iç savaşa sürüklediği iddiası ile RP için kapatma davası açtı.                  *7 Haziran 1997   Genelkurmay, irticai faaliyetleri desteklediğini iddia ettiği firmalara ambargo koydu..                                     *10 Haziran 1997 Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştay başkan ve üyeleri, Genelkurmay Başkanlığı'na çağrıldı ve kendilerine irtica hakkında brifing verildi.                                                                                                                                               *18 Haziran 1997 Erbakan, başbakanlığı Tansu Çiller'e devretme gerekçesi ile istifa etti..                                                                         *19 Haziran 1997 Cumhurbaşkanı Demirel, yeni hükümeti kurma görevini TBMM ‘de 2.parti olan DYP lideri Çiller'e vermeyerek, ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz'a verdi.                                                                                                                       *30 Haziran 1997  Mesut Yılmaz, Bülent Ecevit ve Hüsamettin Cindoruk'la ANASOL-D Hükümetini kurdu.                            *2012 de ise TBMM, darbeleri araştırma komisyonu kurdu ve 28 Şubat dahil askeri darbeleri araştırmaya başladı, 28 Şubatta etkin rol oynayanların tutuklu yargılanması ile başlamıştır süreç devam etmiştir..                                                                 28 şubatın eğitime etkileri : Üniversitelerde başörtüsü yasağı başladı.. imam hatip ve meslek lisesi mezunlarının 4 yıllık üniversiteye girişlerini zorlaştıran ‘’katsayı uygulaması’’ başlatıldı..