Negatif reel faizi nasıl çözeriz? Şeref OĞUZÖNERİ - 24 Ağustos 2023  Negatif reel faiz (NRF), bileşik faizden enflasyon etkilerinin çıkarılması ile bulunur. NRF, enflasyonun bileşik faizden daha yüksek olması durumunda ortaya çıkar. Bu durumda tasarruf sahibi, parasını ödünç vermesi karşılığında enflasyona karşı korunmamış olur ve kaybeder. Bugün olduğu gibi !.  Aslında adı KKm gibi UCUBE Kur Korumalı Mevduattan çıkmak istiyorsak, tasarruf sahibine enflasyonun üzerinde getiri sağlamalıyız. Önceki yazımda, KKM mudilerinin TÜİK değil de ENAG enflasyon rakamının %5 üzerindeki öneriyle TL mevduatına geçeceğini söylemiştim ve bunun güncel rakamının da %128.              Merkez Bankaları neden negatif reel faiz uygular? Böylesi yüksek faiz oranını TL mevduatına yakıştıramayanlara şunu hatırlatmak isterim ki hâlihazırda KKM’cilere, yıllık bazda %160 getiri sağlanıyor. Soru şudur; Aylık %40 getiri konforunu bırakıp TÜİK’in resmi enflasyonu üzerinden birikimini neden riske atsın, önerilen bu zokayı (!) yutsun?   NRF’nin ortaya çıkmasının bir sebebi de merkez bankasının bankalara uygulamış olduğu negatif faizdir. Negatif faiz politikası genellikle ekonomiyi canlandırmak amacıyla uygulanır. Merkez bankaları, NRF sayesinde ticari bankaları daha fazla kredi verme ve ekonomiye daha fazla para akışı sağlama konusunda teşvik ederler.           İKİ SORU İKİ CEVAP Türkiye’de faiz ve enflasyon oranları nedir?          TÜİK’in açıkladığı verilere göre 2023 Temmuz yıllık enflasyonu %47,83 olarak gerçekleşti. ENAG ise bu oranı %122,9 olarak açıkladı. TCMB Politika faizi %17,50 seviyesinde. Bankaların 1 Yıla Kadar Vadeli (TL) hesaplara uyguladıkları azami faiz oranı: 48.75. Görünen o ki faizler ralli yapacak.         Enflasyonu çözdük diyelim; çözüm nasıl kalıcı hale gelir?    Ekonomide enflasyon deliği varsa alacağın her tedbir; beyhudedir, geçicidir, işe yaramaz. Ekonomiye gereken: 1-Gerçekçi tespit,  2-Kapsayıcı Çözüm ve  3-Güvenilir uygulayıcı gerekiyor.   ENFLASYON ACI, SIKINTI VE GÖZYAŞI GELMEDEN ÇÖZÜLEMEYECEK Enflasyon, ekonominin genel fiyat seviyelerinin sürekli artışını ifade eder. Yüksek enflasyon, insanların alım gücünü  düşürerek ekonomik istikrarsızlığa ve sosyal sorunlara yol açar. Bu yüzden enflasyonun kontrol altına alınması, düşürülmesi; ekonomik politikaların temel hedeflerinden biridir.          Biliyoruz ki enflasyon eğer ekonominin obezitesi ise bunun çaresi de ekonomik diyet olacaktır. En bildik ekonomi diyetisyeni de IMF olduğuna göre… Fakat diyeceksiniz ki IMF’nin diyeti, insansız ekonomi ister, çözdüğünden fazla soruna yol açar. Doğrudur. Zaten işin doğrusu IMF’lik olmamaktır.          Ekonomik diyete gelince… Kolay ve kısa bir yolu yoktur. Konfor alanından çıkmak gerekir, ücretleri baskılamak, harcamaları kısmak, gösterişten kaçınmak, kamunun verimini arttırmak, yandaşa kaynak aktarmamak, say say bitmez. Fakat en önemlisi, yapısal reformları gerçekleştirmek olacaktır ki bunların başında adalet, hesap verebilirlik ve şeffaflık gelir         Ancak enflasyonun düşürülmesi genellikle zorlu bir süreçtir ve çeşitli ekonomik çıkarlar, politika tercihleri ve toplumsal dinamikler nedeniyle dirençle karşılaşabilir. Enflasyonun azaltılması için yapılan ekonomik reformlar, sıkı para politikaları, bütçe disiplini gibi adımlar gerektirebilir. Bu tür adımlar, bazen kemer sıkma politikalarını veya kısa vadede bazı kesimlerin zarar görebileceği düzenlemeleri içerebilir. Sonuçta gözyaşı dökmeden, acı çekmeden enflasyon çözülmez.