Bugünlerde çoğu kişi “anlaşılamamaktan” şikâyetçi... “Kimse beni anlamıyor”, “Anlattıklarımı tekrar tekrar anlatmak durumunda kalıyorum”... Benzer cümleler kulaklarımızdan eksik olmuyor. Bu cümlelerin en sıkıcıları, öznenin ikinci tekil şahıs olanları, “Beni hiç anlamıyorsun!” Acaba öyle mi?
Eşi tarafından sürekli anlaşılamamaktan şikâyetçi bir dostumun yıllar sonra boşandığını duyduğumda anlaşamamanın doğal sonucu olduğunu düşünüp, hiç şaşırmamıştım. Kısa bir süre sonra arkadaşım, dilini hiç bilmediği bir kadınla evlendi... Birbirleriyle aynı dili konuşana kadar ikisi de çok mutluydu. Arkadaşım, eşinin dilini konuşmayı ve anlamayı söktüğünde şiddetli geçimsizlikten ayrıldılar...
Anlaşılmanın ötesinde anlamak
Bazı şeyleri anlatmak zordur, Orhan Veli’nin dediği gibi kifayetsiz kalır kelimeler... Hiç gözleri doğuştan görmeyen birine güneşin doğuşunu anlatmayı denediniz mi? Ya da duymayan birine? Aynı dili konuştuğumuz halde neden iletişim kuramıyoruz? Belki de “anlamak” ve “anlaşılmak” konuştuğumuz dilden ve kelime dağarcığımızdan öte bir şey...
İletişimde kelimelerden öte duygularımız da girer işin içine. Duygularımız girince de önyargılarımız... Önyargılar, kocaman bir duvar örer anlaşılmak isteyenle ve anlayanın arasına. Öyle ki çoğu zaman daha konuşmaya başlamadan karşımızdaki kişinin ne anlatacağından bile emin oluruz... Dinlemeden anlaşılmayı bekler, suçu; anlamayanların üzerine atarız.
İKİ SORU İKİ CEVAP / Stratejiye dair…
Yaşadığın yer mi, anlaşıldığın yer mi?
Alman mizah yazarı ve şair Christian Morgenstern, “Evin yaşadığın yer değil, anlaşıldığın yerdir” demiş. En çok, bizi anladığını düşündüğümüz ve kendimizi anlatabildiğimiz insanların yanında olmak istememizin bir sebebi olmalı. Anlaşılmak için anlatmak gerekli. Anlatabilmek için de iyi anlamak...
Usta, ne düşünüyorsun bu hususta?
Ortalık ustadan geçilmiyor. Tesisat ustası, elektrik ustası, duvar ustası, inşaat ustası, siyaset ustası... Her hususta ustalaşmış yığınca ustamız var Allah’a şükür. Peki, bu durum beni neden rahatsız ediyor acaba? Aslında temel sorunlardan birinin; bu yarım ustalar olduğu gerçeğini akıldan çıkarmamak lâzım.
Not: Yarım doktor candan - yarım usta evden eder
Usta, öğrenme sürecini tamamlamış, yaptığı her neyse işi aşmış, konusunda artık otorite olmuş kişi demek. Peki, sorun nedir? Sorun şudur: usta, öğrenmeye son vermiş kişidir. Öğrenmeye son verince de bildikleri giderek işe yaramaz hale gelen kişi demektir. Doktorun yarımı ise candan edebilir sizi…
Benim en büyük korkum ustalardan. Bu yüzden kalfaları tercih ediyorum. Kalfa demek, belirli bir yetkinliğe gelmiş, henüz ustalaşmadığı için hala ÖĞRENEN kişi demek. Değerli olan, bunlardır. Ustalardan uzak durmamın en büyük sebebi de yaptıkları her ne ise onu becerememeleridir.
Gerçek anlamda ustaları tenzih ederim ama evinize çağırdığınız bir tesisatçının, boru anahtarı- boru ilişkisini kuramadığına tanık olabilirsiniz. Hidroforunuzu bağlarken, şebekeden gelen suyu yine şebekeye verecek kadar şebek olanlarını da görmüşsünüzdür. Üstelik onlara “galiba bir hata var” diyemezsiniz. Çünkü onlar ustadır ve bu hususta öğrenecek bir şeyi (ne yazık ki) kalmamıştır.
Gerçek ustalar karşısında saygıyla eğilirim ama her hususta ustalaşmış sahteleri karşısında elimi şapkama bile götürmem.