Sanayide teknoloji yürüyüşümüz patinaj yapıyor Şeref OĞUZÖNERİ - 27 Eylül 2023   İstanbul Sanayi Odası’nın İSO-500 araştırması, sanayide yapısal dönüşümün kendisini giderek daha fazla hissettirdiğini ortaya koyuyor. Başkan Erdal Bahçıvan; Yüksek teknoloji yoğunluklu sanayilerinin %6,2’ye takılıp kalmasına dikkat çekiyor ve “Bu durum yapısal değişime işaret etmekten uzak” diyor. Sanayimizin teknolojik yapısına dair ipuçları, benim en fazla ilgimi çeken bulgular… 2022’de yaratılan katma değer içerisinde en yüksek payı %37,7 ile orta-düşük teknoloji yoğunluklu sektörlerin aldığı görülüyor. Bu grubun payı bir önceki yıla göre 5,3 puan artmış. Buna karşılık düşük teknoloji yoğunluklu sanayilerin payı 4,4 puan düşüşle %28,9’a, orta-yüksek teknolojili sanayiler grubunun payı 1,1 puan düşüşle %27,2’ye gerilemiş durumda.   SAHİ, NEDEN TEKNOLOJİ KULLANIMINDA PATİNAJ YAPIYORUZ ? Yaratılan katma değerin teknoloji yoğunluğuna baktığımızda, özellikle son yıllarda düşük teknolojiden orta-düşük teknolojiye doğru bir kayma dikkat çekiyor. Ama orta-düşükten orta-yüksek teknolojiye, orta-yüksek teknolojiden yüksek teknolojiye geçişte ise bir patinaj söz konusu… Oysaki küresel rekabetin yolu Ar-Ge ve inovasyondan geçiyor. Başkan Bahçıvan; “Önümüzdeki dönemde bu doğrultuda bir sanayileşme perspektifi benimsenmesi kaçınılmaz” diyor. Bu da yetmez, Ar-Ge ve inovasyonu içselleştirmek, gerekli çabayı harcamak ve yatırımından kaçınmamak şart.   İKİ SORU İKİ CEVAP Ar-Ge yapan kuruluş sayısı ne yönde seyrediyor? İSO 500’deki Ar-Ge harcaması yapan kuruluşların sayısı hala yetersiz. Sanayicinin daha hevesli olması gerekiyor. 2013’ten bu yana görülen kademeli artışın, 2018’den sonra durağanlaştığı görülüyor. 2021’de 265 olan AR-GE yapan kuruluş sayısı, 2022’de 260’a gerilemiş. Bu, kabul edilebilir değildir. Sanayici Ar-Ge’ye ne kadar harcamış? 2022’de şirketlerimiz Ar-Ge’ye 16 milyar lira harcamış. Bu durum 2021’e göre %80’nin üzerinde bir artışa işaret etse de, sanayi kuruluşlarımızın satışlarının giderek daha küçük bir bölümünü Ar-Ge’ye harcamaları gayet düşündürücü...   AR-GE UMURUMUZDA DEĞİL Mİ ? Yıllarca soru sordum; “Neden AR’aştırdığımız kadar GE’liştiremiyoruz?” diye… Yarım asırdır ekonomi haberciliğinden imbiklediğim ve vardığım sonuçları objektif olarak inceleyelim derim; 1-Farklı olandan KORKU, 2-Bize benzemeyene NEFRET, 3-Rakiple düello yerine PUSU, 4-Akıl yerine KURNAZLIK, 5-Sabır yerine TELAŞ, 6-Merak yerine BİAT, 7-Bilgi yerine KANAAT, 8-Özgün yerine TAKLİT, 9- Kazan yerine KAYBET, 10-Ödül yerine CEZA… Hal böyle olunca Ar-Ge; ‘Arakla, Getir’ halini alıyor. İSO Başkanı Erdal Bahçıvan’ın “yapısal değişime işaret etmekten uzak” diye yorumladığı İSO-500 sonuçları teknolojik patinajın tehlikesini hatırlatıyor. Aslında bu durum kaynak değil, idrak sorunu… Ar-Ge umurumuzda değilmiş gibi davranıyoruz ve bu durum iyi bir gelecek sunmuyor sanayimize… Başarılı Ar-Ge projelerine bakın; buradaki düşünceler özgür, gençleri meraklı, farklı fikirleri cezasız. Bırakın çocuklar merak etsin, onların merak repertuvarını daraltmayın, genişletin.  İSO 500’den çok fazla geliştirici öneri çıkar bize. Son söz; her arayan bulamayabilir ama bulanlar daima arayanlar olmuştur.