Ekonomide beklentiyi yönetmek hayatidir   Şeref OĞUZÖNERİ - 15 Kasım 2024   Sevgiliye; 3 vaat et, 4 ver. Senden iyisi yoktur. Yine aynı sevgiliye; 10 vaat et, 8 ver, senden kötüsü yoktur. Üstelik 8, 4'ün 2 katı olmasına rağmen... Buna, beklenti yönetimi diyoruz. Ekonomideki karşılığı şu; "önce beklenti oluştur ve sonra bu beklentiyi yöneterek istediğini yaptır." Çünkü her şey “algıya” dayanıyor ve algılar da, bir süre sonra “olguya” yani gerçeğe dönüşüyor. Dünya, çeyrek yüzyıldır beklenti yönetimini, (expectation management), yalnızca ekonomide değil, siyaset, sosyoloji ve yönetimde de uyguluyor. Vaat edilen geleceğin benimsenmesi ve toplumun bu beklentilere uyması, iletişim devriminin de katkısıyla, "kullananın elinde" mucizeler doğurabiliyor.   İŞE GÜVEN OLUŞTURARAK BAŞLA Beklenti yönetiminin gücü ve enerjisi, bunu yöneten kuruma duyulan güven ve itibardan besleniyor. Gerek şart bu "güven"dir. Yeter şart ise "beklentinin" hayatın pratiğiyle çelişmemesidir. Aklı dışarıda bırakan hiçbir beklenti, sürdürülebilir olamadığı gibi işe de yaramıyor. Beklenti yönetimi, sadece sevgililerin ilişkilerini iyi tutması için yoktur. Bir şirket çalışanı için beklenti yönetimi, görev tanımını her iki yönde (çok çalışmak ve kaytarmamak) abarttığında önem kazanır. İşe 9'da gelmesi beklenen çalışan, bunu abartır sürekli 7'de gelirse, herkes gibi 9'da işe geldiğinde "geç kalmıştır" ve oluşturduğu beklenti, başına dert açabilir.   İKİ SORU İKİ CEVAP / Stratejiye dair… Yönetici beklentiyi yönetmeli mi? Evet. Aynı şirketin tepe yöneticisi, çalışanından daha fazla beklenti yönetimi ustası olmak zorundadır. Neticede onlarca, yüzlerce çalışanın kurumdan, kendisinden, hayattan, kariyerden beklentileri vardır. Genelde herkesin isteğini karşılayan yöneticiler değil, bu istekleri doğru dozda yönetenler sevilir, sayılır.   Kent yöneticisi ne yapmalı? Kent yöneticilerinin beklenti yönetimi, daha hassas ve daha karmaşık yapıdadır. Kentin lideri, hemşerilerinin beklentilerine "doğru dozda" karşılık veremez ise, ağzıyla kuş tutsa, yaranamaz. Nice belediye başkanı bilirim, güven üzerine inşa ettiği beklenti yönetimiyle hem yeniden seçilmiş hem de daha fazla hizmet üretebilmiştir.   Not/FED “BEN VERİYE BAKARIM” DERKEN, TCMB; “BEN SARAYA BAKARIM” DEMEMELİ Ekonomi yönetimi ve özellikle Merkez Bankası’nın göstereceği tutum çok önemlidir. Eğer piyasa sizin sözünüze güveniyorsa, hiçbir politika enstrümanı kullanmadan dahi kuru denetler, fiyat istikrarını sağlarsınız. Kaldı ki Fed; “ben veriye bakarım” derken TCMB; “ben saraya bakarım” dememelidir. Ancak yönetime güven kalmamışsa, beklenti; sizin biran önce değişmeniz yönünde olacaktır. Bu yüzden iletişimi diri ve duru tutmak, verdiği sözü yerine getirmek ve beklentiyi yönetmek hayati önem arz eder. Enflasyon raporlarını piyasanın pek ciddiye almaması da TCMB’ye güvensizlikten… Merkez Bankası, beklenti yönetimiyle sözel yönlendirme yapabilir. Ama bunun için öncelikle Merkez Bankası başkanının kalıcı ve bağımsız olacağı algısı yerleştirilmeli… Eskiden 5 yıl görevden alınamazdı şimdi 5 yılda 5 kez değiştirildi. Bunu yasayla düzenlesek ve kalıcılığını topluma anlatsak çok iyi olur.   Bir de iletişimini DİRİ ve DURU yaparsa, Merkez’in işi kolaylaşır, ekonomide güven ortamı yeşerir.