Derdi olan çözüm de üretir.  Önemli olan kök soruyu sormak, sorunu bulmaktır.  Kök soruyu sorduk, sorun’a doğru ilerledik. Peki sonra? Soruna dair veri toplamak, sorunu sayısallaştırmak lazım gelir. Sayısallaştırmadığınız hiçbir konuyu iyileştiremezsiniz. Sonra bu verilerin bilgiye dönüşmesi, bilgiye dönüşen verinin analiz edilmesi, alternatif çözümler hazırlanması ve ulaşılan çözümlere karar vericilerden destek istenmesi... Bunu hangi kurumlar yapar? Her tür kurum yapar, kamu, özel veya STK, hepsi bir sorun çözme mekanizmasıdır. Şimdi bir örnek üzerinden, sorun çözme kapasitemize dair bir tespit ve eleştiri getirmek istiyorum. Sorun: Trafik mi ulaşım mı? Bu yazının konusu olan sorunun kök sorusu, tam da başlıkta yer aldığı gibidir. Trabzon’da trafik sorununu mu yoksa ulaşım sorununu mu çözeceğiz? Trabzon’da ya da ülkemizde de esasen bütün sorunlara verisiz yanıt vermemek lazım. Ulaşımın kolaylaştırılması için bildik yanıtlar bildik sokaklara çıkarır, gölge boksu yapmamıza neden olur. Trafik sorununun çözümü için mesela yan yollar yapılması önermesi veri sığlığı ile kestirme (kolaycı) bir yaklaşımdır. Ulaşım için yeni yollar yapalım demek, daha fazla konforlu alana bireysel ulaşımı desteklemek, otomobillere davet çıkarmak (konfor alanına davet, özel araçların trafiğe çıkmasını özendirmek) demek olmuyor mu? O zaman yeni yollar açmak, dağları delmek, viyadükler yapmak çözüm olamaz. Tamam, o zaman ortada bir sorun var, adına trafik dersek farklı verileri, ulaşım dersek farklı verileri konuşacağız.   Hafif raylı sistemler ilk akla gelen çözüm müdür? Hafif raylı sistemler, modern çağın en verimli ulaşım araçlarından biri. Veriler ışığında, hafif raylı sistemlerin teknik olarak ne kadar eğimde çalışabilecekleri bilgisine göre biz de bir planlama yapabiliriz. (eminim belediyenin tozlu raflarında bir takım çalışmalar vardır). Coğrafyamıza uygun mu? Hangi rotada uygun, buradaki nufüs yoğunluğu nedir, bu insanlar neden ulaşım nereye gidip geliyor, gibi birçok veriyi topladıktan sonra... Bu yatırımın finansman ihtiyacı nedir, nerden karşılanacak, nasıl işletilecek.. Sonra? Bu hat üzerinde işsiz kalacak şoför esnafına alternatif ne sunulacak... Tüm bu soru ve cevaplardan sonra, bir de bu işin alternatifi veya tamamlayıcısı nedir diye sormayalım mı? Bisiklet için ne düşünürsünüz?  Avrupa Birliği’nde pekçok ülkesinin yurttaşı bisiklet ile toplu ulaşımı ve hafif raylı sistemi/metroyu birlikte tercih etmesi boşuna değildir. Bazı kentler bisiklet yollarını kentlerin ana yollarının üzerlerine bisiklet yolu inşa ederek onlarca kilometrelik yolları bile inşa etmişler. Bazı kentlerde tren ve metro istasyonlarının yanlarında devasa bisiklet parkları vardır. Parket devam et. Peki, Trabzon gibi yokuşu bol bir şehirde bisiklet iyi bir ulaşım aracı mı? Veri ne söyler? Burda duracağım. Ben sadece örnekler verdim, Trabzon için en iyisi budur, bunu neden düşünmüyorsunuz demiyorum, uzmanı olduğum konular değil elbette.  Ancak tam da söylemek istediğim şeye geldik.  Ortada bir sorun var, çözüm gerekiyor, çözüm adına yapılan “inşaat” projeleri doğru mu, emin değiliz. Ortada bir veri yok, sadece sunulan ve alkışlamamız istenen projeler var. Peki sorun çözüldü mü?  STK’lar ne iş yapar? Şehir yaşamında hemşeriler yaşamın kolaylaştırılması için dayanışırlar. Bu dayanışmayı da şehirliler (kan bağı olmadan) STK üyesi olarak yaparlar. STK’lar sorun çözme kapasitesine sahip olmalıdır, çözüm üretmelidir. Bunun için bireylerin konfor alanlarını terketmesi, çözüm üretiminin bir parçası olması gerekir. Farklı amaçlara sahip STK’lar olmakla birlikte, örneğin şehirdeki meslek odaları veya spesifik bir amaç kurulan yerel STK’lar, yaşadıkları şehirlerin yaşam kalitesinin geliştirilmesi için fikir üretir, çözüm önerileri raporlar ve bunun için lobi yapar. Bireyler de STK’ların amaçları doğrultusunda katılımcı olur. Basit değil mi?  En basitinden Trabzon’da ulaşım sorununa bakınca, biz henüz şehirli olamadık diyorum. Eğitim veya gelir seviyesinden bağımsız, durum içler acısı. Ben yakın zamanda, veriye dayalı ve güçlü bir şekilde çözüm önerisi savunuculuğu yapan STK’yı duymadım. Eğer atladığım bir STK raporu varsa, o STK ile oturup konuşmayı, yazıya döküp size de aktarmayı çok isterim. Uygar bir şehir, ulaşım sorununu STK’ları ile çözmelidir.  Uygar bir ülkede, bireyler STK’lar aracılığı ile sorunların çözüm sürecine dahil olmalı, sahiplenmeli, dert edinmelidir. Uygar bir ülkede, sadece spor veya cami yardımlaşma dernekleri değil, bilim, sanat, eğitim, teknoloji üzerine STK’lar en prestijli kurumlar olarak topluma ışık tutmalıdır. Hadi çözümün parçası olun.