Yanlışlık nerde ?
Henüz kendi diplomasını ispat edememiş 23 yıllık ülkeyi yöneten ‘ben ekonomistim’ diyen ve koruyacağına dair namusu üzerine yemin ettiği Anayasa - mahkeme kararını dinlemem diyerek – herhalde yargılanmama adına ölene dek cumhurbaşkanı kalmak mecburiyeti ile - kendisini 3 kez EZİCİ ÇOĞUNLUKLA İstanbul seçimlerinde yenen - korktuğu rakibi Ekram İmamoğlu’nun 30 yıl önce aldığı diplomasının akıl almaz şekilde iptal ettirilişi, ardından 20 sayfalık - illaki daha önceden hazırlanmış - dünya tarihinde emsali benzemez hızla - 20 dakikada tutuklanmasına şahit olduğumuz totaliter - otokrat rejimlerin köklerini inceleyen – Sosyal yaşama yön vermiş en iyi eserler.
Çağdaş ve medeni, modern bir toplum olmak için eğitimin ve öğretimin, toplumun bütünlüğünü sağlamak için dünyada yayınlanmış ( toplumun ortak paydalarını yoğunlaştırıp, birarada yaşamanın güzelliğini ortaya çıkaran - Yusuf Hashacipin Kutadgubilik ve İbni haLdun'un Mukaddime kitaplarını da içeren ) sosyolojik, kültürel boyutları da olan 10 İkonik Kitap...
1. Kutadgu Bilig – Yusuf Has Hacib
Konu: 11. yüzyılda yazılan bu eser, Türk-İslam siyaset düşüncesinin temel metinlerinden biridir.
Özet:
- "Mutluluk veren bilgi" anlamına gelen eser, ideal bir devlet yönetimini ve erdemli bir yaşamı alegorik bir dille anlatır.
- Dört ana karakter (Kün Toğdı = Adalet, Ay Toldı = Saadet, Ögdülmiş = Akıl, Odgurmış = Kanaat) üzerinden devlet, ahlak ve birey ilişkisini işler.
- Adalet, akıl ve dinin uyumunu vurgulayarak hükümdara öğütler verir.
2. Mukaddime – İbn Haldun
Konu: 14. yüzyılda yazılan bu eser, tarih felsefesi ve sosyolojinin temelini atar.
Özet:
- Toplumların yükseliş ve çöküşünü "asabiyet" (dayanışma) ve "umran" (medeniyet) kavramlarıyla açıklar.
- Devletlerin doğal ömrü olduğunu, göçebe ve yerleşik toplumlar arasındaki çatışmaların tarihi şekillendirdiğini savunur.
- Ekonomi, coğrafya ve kültürün tarihsel süreçteki rolünü analiz eder.
3. Devlet (Politeia) – Platon
Konu: Antik Yunan'da ideal devletin nasıl olması gerektiğini tartışan bir felsefi diyalog.
Özet:
- Sokrates'in diyaloglarıyla "adalet" kavramını sorgular.
- Toplum üç sınıfa ayrılır: Yöneticiler (filozoflar), Bekçiler (askerler), Üreticiler (çiftçi/zanaatkârlar).
- "Filozof-kral" fikrini savunur; gerçek bilgiye ulaşanların yönetmesi gerektiğini öne sürer.
- Mağara Alegorisi ile gerçeklik ve idealar kuramını açıklar.
4. Toplum Sözleşmesi – Jean-Jacques Rousseau
Konu: 18. yüzyıl Aydınlanma döneminde birey ve devlet ilişkisini yeniden tanımlar.
Özet:
- "İnsan özgür doğar, oysa her yerde zincire vurulmuştur" sözüyle başlar.
- Bireylerin ortak irade ("genel irade") etrafında bir sözleşmeyle toplumu oluşturduğunu savunur.
- Egemenlik halka aittir ve devlet bu iradenin temsilcisidir.
- Doğal halden uygarlığa geçişin yozlaşmaya yol açtığını, ancak demokratik katılımla düzeltilebileceğini iddia eder.
5. Leviathan – Thomas Hobbes
Konu: 17. yüzyıl siyaset felsefesi; mutlak monarşiyi savunur.
Özet:
- İnsan doğasını "savaş hali" (bellum omnium contra omnes) olarak tanımlar.
- Kaostan kurtulmak için bireylerin haklarını bir "Leviathan" (mutlak güç) devlete devrettiğini söyler.
- Toplum sözleşmesi fikrini ilk kez sistemleştirir, ancak Rousseau'nun aksine otoriter bir yönetimi meşru görür.
6. Kültür ve Anarşi – Matthew Arnold
Konu: 19. yüzyıl İngiltere'sinde kültür, toplum ve siyaset eleştirisi.
Özet:
- Kültürü "dünyanın en iyi düşünce ve bilgisi" olarak tanımlar.
- Sanayileşme ve sınıf çatışmasının yarattığı anarşiye karşı "yüksek kültür"ü savunur.
- Edebiyat ve eğitimin toplumu dönüştürme gücünü vurgular.
7. Uygarlıkların Çatışması – Samuel P. Huntington
Konu: Soğuk Savaş sonrası küresel çatışma dinamikleri.
Özet:
- 21. yüzyılda çatışmaların ideolojiler değil, medeniyetler (Batı, İslam, Çin vb.) arasında olacağını öne sürer.
- "Batı'nın üstünlüğü"ne karşı diğer medeniyetlerin direnişini analiz eder.
- Eleştiriler: Determinist ve Batı-merkezci bulunmuştur.
8. İnsanlık Durumu (The Human Condition) – Hannah Arendt
Konu: Modern dünyada insan eylemi ve siyaset felsefesi.
Özet:
- İnsan faaliyetlerini "emek", "iş" ve "eylem" olarak üçe ayırır.
- Kamusal alanın yok oluşunu ve totalitarizm tehlikesini ele alır.
- Özgürlüğün ancak kolektif eylemle mümkün olduğunu savunur.
9. Demokrasi Üzerine – Alexis de Tocqueville
Konu: 19. yüzyıl Amerika'sında demokrasinin yapısı.
Özet:
- Eşitlik ve özgürlük arasındaki gerilimi inceler.
- "Çoğunluğun tiranlığı" tehlikesine dikkat çeker.
- Sivil toplumun ve yerel yönetimlerin demokrasi için hayati olduğunu vurgular.
10. Medeniyetin Hikayesi – Will ve Ariel Durant
Konu: İnsanlık tarihinin kültürel ve sosyal evrimi.
Özet:
- 11 ciltlik eser, Sümer'den modern çağa kadar medeniyetlerin yükselişini anlatır.
- Din, sanat, bilim ve siyasetin iç içe geçişini vurgular.
- Tarihin "büyük adamlar" kadar sıradan insanların da eseri olduğunu savunur.
Not: Her eser, döneminin sosyo-politik bağlamını yansıtır ve günümüzde farklı yorumlara açıktır. Detaylı analiz için orijinal metinlere başvurulmalıdır.
Bu kitaplar, toplumların gelişiminde eğitimin, kültürün ve sosyolojinin önemini anlamak için büyük bir kılavuz niteliğindedir. Hem tarihsel süreçleri hem de modern toplumları kavrayarak çağdaş bir medeniyet inşa etmek isteyen herkes için okunması gerek vazgeçilmez kaynaklardır.