Ünlü ekonomist Adam Smith’in yaşadığı dönemde (1723-1790) Avrupa ve dünya ekonomilerinde merkantilist – mamül mal / ürün yaklaşımlar hakimken, aydınlanma çağının etkisiyle ekonomiye yeni bakış açıları gelmeye başlamıştı. Bu dönemde Avrupa’da, özellikle İskoçya ve İngiltere’de, ekonomiye dair önemli düşünceler gelişiyordu. İşte o dönemin ekonomistleri ve ekonomik düzenlere katkıları: Avrupa ve Dünya Adam Smith (İskoçya, 1723-1790): Eser: "The Wealth of Nations" (Milletlerin Zenginliği) – 1776 Katkısı: Klasik iktisadın kurucusu olarak kabul edilen Smith, serbest piyasa ekonomisi, görünmez el teorisi ve işbölümü kavramlarıyla tanınır. Smith, piyasanın kendi kendini dengeleme gücüne ve devletin ekonomiye müdahalesinin en aza indirilmesi gerektiğine inanıyordu. Bu fikir, sanayi devrimiyle şekillenen modern ekonominin temelini attı. François Quesnay (Fransa, 1694-1774): Eser: Tableau Économique (Ekonomik Tablo) – 1758 Katkısı: Fizyokrasi akımının kurucusu olan Quesnay, tarımın bir ülkenin ana zenginlik kaynağı olduğunu savunuyordu. Fizyokratlar, doğal düzenin (ordre naturel) ekonomi için en iyi model olduğunu, devlet müdahalesinin ise bu düzeni bozacağını düşünüyordu. David Hume (İskoçya, 1711-1776): Katkısı: Hume, ekonomik büyümenin ticaret, paranın dolaşımı ve altın miktarı üzerindeki etkilerini incelemiştir. Fiyatlar ve ticaret ile ilgili teorileri, merkantilizm karşıtıydı ve Smith’in düşüncelerine zemin hazırlamıştır. Jeremy Bentham (İngiltere, 1748-1832): Katkısı: Fayda ilkesini merkeze alan düşünceleriyle ünlüdür. Bentham’ın faydacılık teorisi, Smith’in bireysel menfaatlerin genel refaha hizmet edeceği düşüncesiyle benzerlik gösterir. Richard Cantillon (Fransa/İrlanda, 1680-1734): Eser: "Essai sur la Nature du Commerce en Général" (Ticaretin Genel Doğası Üzerine Deneme) Katkısı: Cantillon, girişimci kavramını tanıtan ilk ekonomist olarak bilinir ve piyasa fiyatlarının belirlenmesi üzerine çalışmıştır. Osmanlı İmparatorluğu yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu, daha çok kendi iç ekonomik düzenini sürdürmeye çalışıyordu ve Avrupa’daki gibi ekonomik teori geliştiren düşünürler yoktu. Ancak, Osmanlı'da ekonomik düşünceye dair dikkat çeken bazı gelişmeler: Lonca Sistemi ve Ahilik Teşkilatı: Osmanlı ekonomisinde üretim ve ticaret, loncalar (esnaf birlikleri) ve Ahilik teşkilatları aracılığıyla düzenleniyordu. Bu sistem, hem üretimde kaliteyi sağlıyor hem de esnaflar arası dayanışmayı teşvik ediyordu. Çiftlik Sistemi: Tarım sektöründe topraklar, çiftlik sistemine göre işleniyordu. Üretim esas olarak devlet kontrolündeydi. Ancak, bu dönemde tarımsal verimliliği artırmak ve gelirleri düzenlemek için çeşitli reform çabaları vardı. Devletin Ekonomik Müdahaleleri: Osmanlı’da ekonomi devlet merkezliydi, yani devlet tüm fiyatları belirleyip piyasa üzerinde yoğun bir denetim uyguluyordu. İltizam sistemi gibi vergilendirme ve toprak yönetim sistemleri de Osmanlı ekonomisinin temel unsurlarıydı. Merkantilist Etkiler: Osmanlı, Avrupa’da etkili olan merkantilist politikalarla zaman zaman rekabet etmek zorundaydı. Avrupalı devletlerin ham madde talebi, Osmanlı’nın ticaretini ve iç ekonomisini doğrudan etkiliyordu. Dönemin Genel Ekonomik Düzeni Bu dönemde Avrupa’da Merkantilizm etkisini sürdürmekteydi. Ülkeler zenginliği artırmak için altın ve gümüş biriktirme, dış ticareti artırma ve ithalatı sınırlama politikaları güdüyordu. Fakat Adam Smith ve onun fikirleri bu merkantilist düşünceyi derinden eleştiriyor, serbest ticaret ve rekabeti savunuyordu. Avrupa’da ekonomik fikirlerin giderek liberal yaklaşımlara yönelmesi, Osmanlı gibi daha kapalı ekonomilere sahip devletlerin rekabet edebilme yetisini zayıflatıyordu. Özetle, bu dönemde Avrupa’da iktisat teorisi gelişirken, Osmanlı’da ekonomi daha geleneksel yöntemlerle yönetiliyordu. Adam Smith’in serbest piyasa ilkeleri Avrupa’da yankı uyandırırken, Osmanlı İmparatorluğu’nda daha çok devlet güdümünde bir ekonomik düzen hakimdi.   20. ve 21. yüzyılda ekonomik düşünceye damgasını vuran 10 ikonik EKONOMİ kitapları   John Maynard Keynes – The General Theory of Employment, Interest, and Money (1936) Milton Friedman – Capitalism and Freedom (1962) Friedrich Hayek – The Road to Serfdom (1944) Karl Marx – Das Kapital (1867) Thomas Piketty – Capital in the Twenty-First Century (2013) Joseph Schumpeter – Capitalism, Socialism and Democracy (1942) Adam Smith – The Wealth of Nations (1776) Amartya Sen – Development as Freedom (1999) Robert Shiller – Irrational Exuberance (2000) Nassim Nicholas Taleb – The Black Swan (2007) Bu kitaplar, ekonomik teorileri, krizleri, ve küresel gelişmeleri anlamak için temel kaynaklardır.