Atatürk ve Rusya İlişkileri Mustafa Kemal Atatürk'ün liderliğinde Türkiye'nin yaşadığı üç önemli dönemde Rusya ile olan ilişkiler, hem Türkiye'nin geleceği hem de bölgesel siyaset açısından kritik bir öneme sahipti. Atatürk Döneminde İlişkilerin Gelişimi Ekonomik İşbirliği: Moskova Antlaşması'ndan sonra iki ülke arasında ekonomik alanda da önemli işbirlikleri başlamıştır. Sovyetler Birliği, Türkiye'nin sanayileşmesi için önemli destekler sağlamıştır. Kültürel Değişimler: Eğitim ve kültür alanında da karşılıklı etkileşimler yaşanmıştır. Türk öğrenciler Sovyetler Birliği'nde eğitim görme fırsatı bulmuş, Sovyet uzmanlar ise Türkiye'de çeşitli alanlarda görev almıştır. Siyasi İşbirliği: İki ülke arasında siyasi alanda da yakın ilişkiler sürdürülmüştür. Özellikle 1930'lu yıllarda dünya genelinde yükselen faşizm tehlikesi karşısında Türkiye ve Sovyetler Birliği ortak bir tutum sergilemişlerdir. Atatürk'ün Rusya Hakkındaki Görüşleri Atatürk, Rusya'yı güçlü ve geleceği olan bir devlet olarak görmekteydi. Özellikle Sovyetler Birliği'nin sosyalist deneyimi, Atatürk'ü etkilemiş ve Türkiye'nin modernleşme sürecinde bazı reformlara ilham kaynağı olmuştur. Ancak Atatürk, Türkiye'nin bağımsızlığını ve milli kimliğini korumanın önemini de her zaman vurgulamıştır.   Atatürk döneminde Türkiye ve Rusya arasında kurulan ilişkiler, iki ülkenin tarihsel süreçlerinde önemli bir dönüm noktası olmuştur. Bu ilişkiler, Türkiye'nin bağımsızlığının kazanılması, modernleşmesi ve uluslararası alanda tanınması sürecinde büyük katkı sağlamıştır. Özetle, Atatürk ve Rusya ilişkileri, zorunlu bir yakınlaşmadan başlayarak karşılıklı çıkarlara dayalı bir işbirliğine dönüşmüştür. Bu ilişki, hem Türkiye hem de Rusya için önemli kazanımlar sağlamış ve bölgesel istikrara katkıda bulunmuştur.   I. Dünya Savaşı Dönemi Çarlık Rusya ile Gergin İlişkiler: I. Dünya Savaşı'nın başlarında Osmanlı İmparatorluğu, Almanya ve Avusturya-Macaristan tarafında yer alırken, Rusya İtilaf Devletleri saflarında yer almıştır. Bu durum, iki ülke arasında derin bir çatışmaya neden olmuş ve Kafkas cephesinde şiddetli savaşlar yaşanmıştır. Savaşın Sonuçları: Savaşın sonunda Rusya'da yaşanan Bolşevik Devrimi ile birlikte Çarlık Rusya yıkılmış ve yerine Sovyet Rusya kurulmuştur. Bu durum, bölgesel güç dengesini değiştirmiş ve Osmanlı İmparatorluğu'nun da dağılmasına yol açmıştır. Kurtuluş Savaşı Dönemi ve Moskova Antlaşması Zorunlu Yakınlaşma: Osmanlı İmparatorluğu'nun dağılması ve Türkiye'nin işgali üzerine, yeni kurulan Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) ile Sovyet Rusya arasında ortak çıkarlar doğmuştur. İki ülke de İtilaf Devletleri'nin bölgedeki egemenliğine karşı mücadele etmekteydi. Moskova Antlaşması (16 Mart 1921): Bu antlaşma, Türk Kurtuluş Savaşı'nın dönüm noktalarından biri olmuştur. Antlaşma ile; Kars, Ardahan ve Artvin gibi bölgeler Türkiye'ye bırakılmıştır. Boğazlar sorunu uluslararası bir komisyona bırakılmıştır. İki ülke arasında dostluk ve iyi komşuluk ilişkileri tesis edilmiştir. Sovyet Desteği: Sovyetler Birliği, Türkiye'ye askeri, ekonomik ve siyasi destek vererek Kurtuluş Savaşı'nın kazanılmasında önemli bir rol oynamıştır. Cumhuriyet Dönemi Ekonomik İşbirliği: Cumhuriyetin ilanından sonra Türkiye ve Sovyetler Birliği arasında ekonomik alanda önemli işbirlikleri başlamıştır. Sovyetler Birliği, Türkiye'nin sanayileşmesi için kredi ve uzman desteği sağlamıştır. Kültürel Değişimler: Eğitim ve kültür alanında da karşılıklı etkileşimler yaşanmıştır. Türk öğrenciler Sovyetler Birliği'nde eğitim görme fırsatı bulmuş, Sovyet uzmanlar ise Türkiye'de çeşitli alanlarda görev almıştır. Siyasi İşbirliği: İki ülke arasında siyasi alanda da yakın ilişkiler sürdürülmüştür. Özellikle 1930'lu yıllarda dünya genelinde yükselen faşizm tehlikesi karşısında Türkiye ve Sovyetler Birliği ortak bir tutum sergilemişlerdir. Boğazlar Sorunu: Boğazlar sorunu, iki ülke arasındaki ilişkilerde zaman zaman gerginliklere neden olmuştur. Ancak, 1936'da imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile bu sorun çözülmüştür. Atatürk'ün Rusya Hakkındaki Görüşleri: Atatürk döneminde Türkiye ve Rusya arasında kurulan ilişkiler, iki ülkenin tarihsel süreçlerinde önemli bir dönüm noktası olmuştur. Bu ilişkiler, Türkiye'nin bağımsızlığının kazanılması, modernleşmesi ve uluslararası alanda tanınması sürecinde büyük katkı sağlamış, zorunlu bir yakınlaşmadan başlayarak karşılıklı çıkarlara dayalı bir işbirliğine dönüşmüştür. Bu ilişki, hem Türkiye hem de Rusya için önemli kazanımlar sağlamış ve bölgesel istikrara katkıda bulunmuştur.   Tarih Boyunca Türkiye-Rusya İlişkileri Hakkında Yazılmış Kitaplar: Sürekli Yayınlanan Yeni Eserler: Yayıncılık sektörünün sürekli gelişmesiyle birlikte yeni çalışmalar ortaya çıkmaktadır. Farklı Dillerde Yayınlanan Eserler: Bu konuda birçok çalışma farklı dillerde (Rusça, İngilizce, Fransızca vb.) yayınlanmıştır. Dijitalleştirilmemiş Eserler: Özellikle eski tarihli birçok eser henüz dijital ortama aktarılmamıştır. 1. Büyük Kütüphanelerin Katalogları: Milli Kütüphane: Türkiye'deki en büyük kütüphane olan Milli Kütüphane'nin online kataloğunda "Türkiye-Rusya ilişkileri", "Osmanlı-Rus ilişkileri", "Atatürk ve Rusya" gibi anahtar kelimelerle arama yapabilirsiniz.   Üniversite Kütüphaneleri: Özellikle tarih, siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler bölümlerine ait üniversite kütüphaneleri, bu konuda zengin kaynaklara sahiptir. Örneğin, İstanbul Üniversitesi, Ankara Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi gibi üniversitelerin kütüphanelerini inceleyebilirsiniz. 2. Özel Kütüphaneler: Türk Tarih Kurumu Kütüphanesi: Türk tarihi ve kültürüne dair zengin bir koleksiyona sahip olan bu kütüphanede, Türkiye-Rusya ilişkileri konusunda birçok eser bulunmaktadır. Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi: Osmanlı dönemiyle ilgili birçok belge ve eserin bulunduğu bu kütüphanede, Rusya ile ilişkiler hakkında önemli bilgiler bulabilirsiniz. 3. Bilimsel Veri Tabanları: Google Scholar: Akademik makalelere ulaşmak için kullanabileceğiniz güçlü bir araçtır. JSTOR: Tarih ve sosyal bilimler alanında kapsamlı bir makale koleksiyonuna sahiptir. Academia.edu: Bilim insanlarının çalışmalarını ücretsiz olarak paylaştığı bir platformdur. 4. Yayın Evlerinin Katalogları: Türk Tarih Kurumu Yayınları: Türk tarihiyle ilgili birçok önemli eseri bünyesinde barındırır. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları: Tarih ve edebiyat alanında önemli çalışmalara imza atmıştır. İletişim Yayınları: Türkiye'de sosyal bilimler alanında öncü yayın evlerinden biridir. 5. Kitapçılar ve Online Satış Platformları: Sahaflar: Eski ve nadir kitaplara ulaşmak için sahafları ziyaret edebilirsiniz. Amazon, Kitapyurdu, İdefix gibi online satış platformları: Bu platformlarda "Türkiye-Rusya ilişkileri" gibi anahtar kelimelerle arama yaparak birçok kitaba ulaşabilirsiniz. 6. Konuyla İlgili Araştırmalar: Yüksek Lisans ve Doktora Tezleri: Bu tezlerde genellikle kapsamlı bir literatür taraması yapıldığı için size yeni kaynaklar sunabilir. Makaleler: Akademik dergilerde yayımlanan makaleler, konuyla ilgili güncel gelişmeleri takip etmenize yardımcı olacaktır.   Türkiye-Rusya İlişkileri Hakkında Yazılmış Kitaplar: Kapsamlı Bir Bakış Türkiye ve Rusya arasındaki ilişkiler, tarih boyunca siyasi, ekonomik ve kültürel birçok değişime sahne olmuştur. Bu karmaşık ve uzun süreli ilişki, sayısız araştırmacı ve yazar tarafından incelenmiş ve bu çalışmalar kitap olarak yayınlanmıştır. Neden Türkiye-Rusya İlişkileri Bu Kadar Önemli? Coğrafi Yakınlık ve Tarihi Bağlar: İki ülke, coğrafi olarak birbirine yakın ve uzun bir tarihi geçmişe sahiptir. Bölgesel Etki: Her iki ülke de kendi bölgelerinde önemli birer güçtür ve bu durum ilişkileri daha da karmaşık hale getirir. Ekonomik İlişkiler: Enerji, turizm ve diğer alanlarda iki ülke arasındaki ekonomik ilişkiler oldukça önemlidir. Siyasi Çıkarlar: Bölgesel ve küresel siyaset sahnesinde iki ülkenin de farklı çıkarları bulunmaktadır. Kitap Önerileri Türkiye-Rusya ilişkileri hakkında yazılmış çok sayıda kitap bulunmaktadır. Bu kitaplar, farklı dönemleri, konuları ve bakış açılarını ele almaktadır. İşte size bazı örnekler: 100. Yılında Türkiye - Rusya İlişkileri: Elif Hatun Kılıçbeyli tarafından derlenen bu kitap, iki ülke arasındaki ilişkilerin 100 yıllık tarihini kapsamlı bir şekilde incelemektedir. Post - Sovyet Orta Asya'da Türk-Rus İlişkileri: İşbirliği ve Rekabet: Ali Emre Sucu tarafından yazılan bu kitap, Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Orta Asya'da yaşanan gelişmelerin Türkiye-Rusya ilişkilerine olan etkisini analiz etmektedir. Türkiye-Rusya İlişkileri: Dünü-Bugünü ve Yarını: Kolektif bir çalışmayla hazırlanan bu kitap, iki ülke arasındaki ilişkilerin geçmişini, günümüzdeki durumunu ve gelecekteki olası senaryolarını değerlendirmektedir. Türk Rus İlişkileri: Coşkun Topal tarafından yazılan bu kitap, özellikle Milli Mücadele dönemi Türk-Rus ilişkilerine odaklanmaktadır. Kitapları Bulmak İçin Nerelere Bakabilirsiniz? Üniversite Kütüphaneleri: Özellikle tarih, siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler bölümlerine ait üniversite kütüphaneleri, bu konuda zengin kaynaklara sahiptir. Milli Kütüphane: Türkiye'deki en büyük kütüphane olan Milli Kütüphane'nin online kataloğunda "Türkiye-Rusya ilişkileri", "Osmanlı-Rus ilişkileri", "Atatürk ve Rusya" gibi anahtar kelimelerle arama yapabilirsiniz. Türk Tarih Kurumu Kütüphanesi: Türk tarihi ve kültürüne dair zengin bir koleksiyona sahip olan bu kütüphanede, Türkiye-Rusya ilişkileri konusunda birçok eser bulunmaktadır. Online Kitapçılar: Amazon, Kitapyurdu, İdefix gibi online satış platformlarında "Türkiye-Rusya ilişkileri" gibi anahtar kelimelerle arama yaparak birçok kitaba ulaşabilirsiniz. Neden Türkiye-Rusya İlişkileri Bu Kadar Önemli Bir Konu? Bölgesel Güvenlik: İki ülke arasındaki ilişkiler, bölgesel güvenlik ve istikrar üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Ekonomik İşbirliği: Enerji, turizm ve diğer alanlarda iki ülke arasındaki ekonomik ilişkiler, her iki ülkenin ekonomik büyümesi için önemlidir. Siyasi Çekişmeler: Büyük güçlerin bölgedeki rekabeti, Türkiye-Rusya ilişkilerini etkileyen önemli bir faktördür.   Atatürk'ün Komünist Rusya'dan Vazgeçme Kararı: Nedenleri ve Detayları Atatürk'ün liderliğindeki Türkiye Cumhuriyeti'nin, özellikle Kurtuluş Savaşı döneminde Sovyet Rusya ile yakın ilişkiler kurduğu bilinmektedir. Ancak, daha sonra bu ilişki belirli bir noktadan sonra soğumaya başlamış ve Atatürk, komünist ideolojiden uzak durma kararı almıştır. Bu kararın arkasındaki temel nedenleri şu şekilde sıralayabiliriz: 1. Milliyetçilik ve Bağımsızlık İlkeleri: Milli Birlik ve Bütünlük: Atatürk, Türkiye'yi modern ve çağdaş bir devlet haline getirme hedefiyle hareket etmiştir. Bu hedef, milli birlik ve bütünlüğün korunmasını gerektirmekteydi. Komünist ideolojinin ulus devlet kavramına verdiği önem, Türk milliyetçiliği ile tam olarak örtüşmemekteydi. Bağımsızlık: Atatürk, Türkiye'nin hiçbir dış güce bağımlı olmadan kendi ayakları üzerinde durmasını amaçlamıştır. Sovyetler Birliği ile aşırı yakınlaşmanın, Türkiye'nin bağımsızlığını tehdit edebileceği endişesi taşımaktaydı. 2. İdeolojik Farklılıklar: Ekonomik Sistem: Atatürk, devletçilik ilkesini benimsemiş olsa da, Sovyetler Birliği'nin uyguladığı tam devletçilik modelini Türkiye için uygun bulmamıştır. Özel sektörün önemini vurgulayan Atatürk, komünist ekonomik sistemin Türkiye'nin kalkınmasına engel olacağını düşünmüştür. Siyasi Sistem: Türkiye'de kurulan çok partili parlamenter demokrasi sistemi, Sovyetler Birliği'nin tek partili otoriter rejimiyle taban tabana zıttıydı. Atatürk, demokratik değerlere bağlı kalarak, tek partili bir rejime geçmek istememiştir. 3. Batı'ya Açılma Politikası: Modernleşme ve Kalkınma: Atatürk, Türkiye'yi Batı uygarlığı seviyesine çıkarma hedefiyle hareket etmiştir. Bu hedef doğrultusunda, Batılı ülkelerle ekonomik ve kültürel ilişkileri güçlendirmek istemiştir. Sovyetler Birliği ile aşırı yakınlaşmanın, Türkiye'nin Batı'ya açılma çabalarını engelleyeceği endişesi taşımaktaydı. 4. Sovyetler Birliği'nin Davranışları: Komşu Ülkelerdeki Etkisi: Sovyetler Birliği'nin komşu ülkelerde komünist rejimler kurmaya çalışması, Türkiye'yi tedirgin etmiştir. İdeolojik Yayılma Çabaları: Sovyetler Birliği'nin komünist ideolojiyi yayma çabaları, Türkiye'nin iç işlerine karışma girişimleri olarak algılanmıştır. Sonuç olarak, Atatürk, Türkiye'nin geleceği için en doğru kararın, milliyetçilik ve bağımsızlık ilkelerine bağlı kalarak, Batı'ya açılma politikasını benimsemek olduğunu düşünmüştür. Bu nedenle, Sovyetler Birliği ile olan ilişkilerde mesafeli durmuş ve komünist ideolojiden uzak durmayı tercih etmiştir. Özetle: Atatürk'ün Komünist Rusya'dan vazgeçmesinin temel nedenleri; milliyetçilik, bağımsızlık, ideolojik farklılıklar, Batı'ya açılma politikası ve Sovyetler Birliği'nin davranışlarıdır.