Akıllılar envanteri   Şeref OĞUZÖNERİ - 17 Eylül 2024    Kendi şirketlerimizin ortaklık veya evlenme öncesi, “yönetim kalitesi” açısından gözden geçirilmesi şart. Bu, bir yandan ucuza gitmemiş olmayı sağlarken öte yandan verimlilikte tıkandığımız “insan kaynağı” bariyerini de aşacak. Hele ki yabancı sermayeye, “aklım yetmiyor gel beni al” dememelisin. Önerim; firmaların “akıllıları” kadar; aptallar envanteri için çalışma yapmasıdır. Kurumun beşeri sermayesine “yarar” odağından bakınca insanları dörde ayırmak mümkün; saflar, zekiler, haydutlar ve aptallar. Hemen her işletmede bu 4 kategori insan kaynağı mevcut ve istisnası neredeyse yok…   SAFLAR, ZEKİLER, HAYDUTLAR, APTALLAR Yaptığı eylemden zarar eden ama bir başkasına da yarar sağlayanlara “saflar” diyoruz. Yaptıklarından yarar sağlayan, aynı zamanda bir başkasına da yarar sağlamasına neden olanlar “zekiler”i oluşturuyor. Yaptıklarıyla kendine yarar sağlayan, başkasına da zarar verenlere “haydutlar” diyoruz. Aptallara gelince; Onlar özel bir tür. Çok özel hem de… Aptal bir insan, kendisine hiçbir yarar sağlamadan, hatta bazen zarara uğrayarak başka birine zarar veren kişileri tanımlıyor. Aptallık, bana göre Tanrı’nın affetmekte en fazla zorlandığı günah! Popülasyon sayıları? Bence mebzul miktarda…   İKİ SORU İKİ CEVAP / Çalışan envanterine dair… Akıllılar envanteri nedir? İşletmedeki kabiliyet havuzudur. Nepotizmle gelmemiş, liyakatiyle var olmuş kişilerdir. Eğitimin yanı sıra iş sürecinden öğrenebilen, bildiklerini unutmaya ve yeniden öğrenmeye hazır, önyargısı az ama anlama gayreti fazla olanlardır. Bunların sayısını artırmak, kabiliyet alanlarını listelemek, özen göstermek gerekir. Aptallar envanteri nedir? İşletmedeki kifayetsiz muhterislerdir. Patronun veya siyasetçinin hatırıyla işletmeye girmişlerdir. İşe göre insan değil de insana göre iş tanımlananlardır. Tek özellikleri, patrona, yöneticiye sadakattir ama çıkarları bitince ilk ihanet edenler yine onlar olacaktır. Aptallarını listele ve gözün onlarda olsun.   NOT / APTALLIĞIN TEMEL 8 YASASI İktisat tarihçisi Carlo Cipolla, aptallık üzerine denemeleriyle ünlü bir yazar. Kendince bir tasnif bile yapmış. Şirketinizdeki aptallar envanterine sahipseniz, kimi iktidardan uzak tutacak ve kimlerin önünü açacağınız konusunda inanılmaz bir pusulaya sahip olursunuz. İşte aptallığın temel 8 yasası; 1) Çevremizde her zaman ve kaçınılmaz olarak tahmin ettiğimizden daha fazla aptal vardır. 2) Belirli bir insanın aptal olma ihtimali, aynı kişinin herhangi bir başka karakter özelliğinden bağımsızdır. Aynı anda hem aptal hem de prof. filan da olunabilir. 3) Bir aptalın çevresine zarar verme gücü, toplumsal hiyerarşi içindeki yerinin yüksekliğiyle orantılıdır.  4) Aptal bir yaratık, en umulmadık ve en düşünülmedik zaman ve yerde, nedensiz ve belirli bir planı olmadan karşınıza çıkar. 5) Aptalların eylemleri mantık kurallarına uymadığı için şu sonuçları doğurur:  a) İnsanlar şaşkınlıkla kalakalırlar, b) Aptalın mantıksız eylemine mantıkla karşılık vermek mümkün değildir. 6) Aptal olmayanlar her zaman aptalların zarar potansiyelini küçümser. 7) Aptal insan, var olan en tehlikeli insan türüdür. 8) Geri veya gerilemekte olan bir toplumda, aptallara toplumun öteki üyelerinden daha etkin olma hakkı ve/veya imkânı tanınmıştır...