Göbeklitepe benzeri dünyanın en eski 10 yerleşim merkezleri gibi dünyanın en eski yerleşim merkezlerinden bazıları, yerleşik hayata geçişin ve tarım toplumunun başlangıcını simgeleyen önemli arkeolojik alanlardır. İşte dünyanın en eski 10 yerleşim merkezi: Göbeklitepe (Türkiye) Şanlıurfa yakınlarında, MÖ 9600 civarında inşa edilen bu yapı kompleksi, tapınakları ve anıtsal dikilitaşlarıyla bilinir. İnsanlık tarihindeki ilk tapınaklar burada yer alır ve avcı-toplayıcı bir topluluğun ritüel merkezini oluşturur.   Jeriko (Filistin) MÖ 9000’lere tarihlenen bu kent, dünyanın en eski sürekli yerleşim merkezlerinden biridir. Güçlü surlarla çevrilidir ve Neolitik dönemde tarım yapılan ilk yerlerden biridir.   Çatalhöyük (Türkiye) Konya'da, MÖ 7500 yıllarına tarihlenen Çatalhöyük, organize bir yerleşim modeli sunar. Gelişmiş bir şehir yapısı, ev içi sanat eserleri ve mezarlıklarla bilinir.   Karahantepe (Türkiye) Göbeklitepe’nin "kardeş" yerleşim yeridir. MÖ 10.000’e kadar uzanır ve Göbeklitepe'ye benzer şekilde ritüel amaçlarla kullanıldığı düşünülen yapılarıyla dikkat çeker.   Tell Qaramel (Suriye) MÖ 10.000-9.000 dönemine tarihlenir ve Halep yakınlarındadır. Göbeklitepe gibi dikilitaş yapıları olan bir yerleşim yeridir ve tarihin en eski kulesi burada bulunmuştur.   Nevali Çori (Türkiye) Adıyaman bölgesinde, MÖ 8500-8000 yıllarına tarihlenen bu yerleşim yeri, anıtsal yapıları ve Göbeklitepe tarzı taş oymaları ile bilinir.   Aşıklı Höyük (Türkiye) Aksaray’da yer alan bu yerleşim, MÖ 8200 civarında kurulan bir Neolitik köy yerleşimidir. İlk beyin ameliyatlarının yapıldığı kanıtlanan bu alanda tarım ve hayvancılık izleri de bulunmaktadır.   Jerf el Ahmar (Suriye) MÖ 9500 civarına tarihlenen, Fırat Nehri kıyısında bir yerleşim yeridir. Göbeklitepe’ye benzer anıtsal yapılar ve yerleşik hayat izleri burada bulunmuştur.   Byblos (Lübnan) MÖ 5000 yıllarına tarihlenen bu antik kent, Fenike'nin kültürel merkezi olarak önemli bir ticaret ve yerleşim yeri olmuştur. Günümüzde de sürekli yerleşim olan en eski şehirlerden biridir.   Ain Ghazal (Ürdün) MÖ 7250 yıllarında kurulan bu Neolitik köy, Jordan yakınlarında bulunur. İnsan figürleri ve mezar gelenekleriyle dikkat çeker. Tarım toplumuna dair önemli bilgiler sunar. Bu merkezler, Mezopotamya, Anadolu ve Levant bölgesinde yoğunlaşmış olup insanlık tarihindeki tarım, sosyal yapı ve dini ritüellerin evrimini gözler önüne sermektedir. Göbeklitepe ve benzeri yerleşim yerleri, insanoğlunun doğa ile ilişkisinin köklü dönüşümüne dair somut kanıtlar sunmaktadır.