HIRİSTİYAN VE MÜSLÜMANLARININ KITAPLARINDAN SİLİP ATTIKLARI KADIN LİDERLER + FİLOZOFLAR.. Miletli Aspasia (MÖ 470-MÖ 400) Aspasia, günümüz Aydın ili – eski İyonya kolonisi Miletos'ta doğmuş ve MÖ 450 civarında Atina'ya göç etmiş, bilgelik, siyasi kavrayış ve olağanüstü bir belagat atfedilen, Hatiplik ve hitabet konusunda bir anlayışa ve yargıya sahip yetenekti.  MÖ 470 ila MÖ 400 tarihleri arasında yaşamış ve Atinalı devlet adamı Perikles’le olan ilişkisiyle ünlenmiş düşünürdür.  Genç Sokrates sık sık onunla konuşmaya çalışır ve diyalogda ona Menexenos diye hitap eder, Anadolu topraklarından bir retorikçiydi. Atina'da devlet adamı Perikles ile evlendi, ondan bir oğlu oldu. Aspasia ikinci eşiydi ve onun üzerinde siyasi bir etkisi vardı. Aspasia’nın yaşamı hakkında çok az bilgi bulunmaktadır. En etkin döneminin büyük kısmını Atina’da geçiren Aspasia, Perikles’i ve Atina siyasetini etkilemiş bir kadın olarak kabul görmektedir. Bu kabul; Platon, Aristophanes ve Pers ordusunu takip ederken Anadoluda kaybolan ONBİNLERİN DÖNÜŞÜ eseri ile ünlü - Xenophon gibi önemli düşünürlerin eserlerinde Aspasia’nın adına rastlanmasından kaynaklanmaktadır. Aspasia’nın Atina’ya ilk olarak ne şartlar altında gittiği bilinmemektedir. 4. yüzyıla ait ve üzerinde Axiochus ile Aspasius’un adları bulunan bir mezar taşının bulunması, tarihçi Peter K. Bicknell’in Aspasia’nın aile geçmişini ve Atina ile olan bağlantılarını MÖ 460 yılında Atina’dan sürgün edilen ve bu dönemi Milet’te geçirdiği varsayılan Scambonidaeli II. Alcibiades’i birbirine bağlar. Bicknell, Alcibiades’in sürgün edilerek Milet’e gittiği, burada Axiochus adında birinin kızıyla evlendiğini varsayar. Daha sonra Alcibiades, yeni karısı ve onun küçük kız kardeşi Aspasia ile birlikte Atina’ya geri döner. Bicknell aynı zamanda bu evlilikten olan ilk çocuğun adının Axiochus, ikinci çocuğun adının da Aspasios olduğunu iddia eder. Ayrıca Perikles’in Aspasia ile tanışmasının, Alcibiades’in ev halkı ile olan yakın ilişkileri sayesinde olduğunu fikrine de sahiptir. Sosyal çevrelerde Aspasia, bir fiziksel güzellik objesi olmaktan öte güzel konuşma yeteneği ve akıl hocalığıyla dikkat çekmiştir. Atina’daki evleri, içinde Sokrates’in de bulunduğu önde gelen birçok yazar ve düşünürü çeken bir entelektüel merkez hâline gelmiştir. Biyografisinde, Atinalı erkeklerin, konuşmasını duymaları için karılarını da Aspasia’nın evine getirirdi. İsmi: Platon, Xenophon, Aeschines Socraticus ve Antisthenes’in felsefi eserlerinde yer alır. Bazı bilim insanlarına göre Platon Aspasia’nın zekâsı ve aklından öyle etkilenmiştir ki Sempozyum’daki Mantinealı Diotima karakterine temel olarak almıştır. Bazıları ise Diotima’nın gerçekten yaşamış olduğunu söyler. Pennsylvania Üniversitesinde felsefe profesörü olan Charles Kahn’a göre Diotima birçok yönden Aeschines’in Aspasia’sına karşı Platon’un kullandığı bir isimdir. Aspasia modern edebiyatın önemli bazı eserlerinde de görünür. Perikles ile olan romantik bağlantısı, geçen yüzyılların bazı ünlü romancı ve şairlerine ilham vermiştir. Özellikle 19. yüzyılın romantikleri ile 20. yüzyılın tarihî romancıları onların öyküsünde tükenmeyen bir ilham kaynağı bulmuşlardır. 1835’te ABD’li kölelik karşıtı yazar ve gazeteci Lydia Child, Perikles ve Aspasia’nın zamanında geçen Philothea adlı klasik bir aşk romanı yayımladı. Bu kitap yazarın en başarılı ve özenli eseri olarak görülmektedir çünkü kadın karakterler, özellikle de Aspasia büyük bir güzellik ve özenle portrelendirilmiştir. 1836’da İngiliz yazar ve şair Walter Savage Landor, en ünlü kitaplarından biri olan Perikles ve Aspasia kitabında sayısız şiir barındıran bir dizi hayalî mektup aracılığıyla klasik Atina dönemini yorumlar. Mektuplar sıklıkla tarihî gerçeklere uymasa da Perikles Çağı’nın ruhunu yakalamaya çalışır. Robert Hamerling, Aspasia’nın kişiliğinden etkilenen bir başka romancı ve şairdir. 1876’da Perikles Çağı’nın davranış ve ahlâk kuralları hakkında bir kitap olan kültürel ve tarihî çalışması Aspasia’yı yayımladı. Romantizm akımından etkilenen İtalyan şair Giacomo Leopardi, beş şiirlik bir seri yayımladı. Bu Leopardi şiirlerinin ilham kaynağı, Fanny Targioni Tozzetti adlı kadına karşı olan ümitsiz ve karşılıksız aşkı sonucu yaşadığı acı veren deneyimleridir. Leopardi bu kadına, Miletli Aspasia’dan esinlenerek Aspasia adını verir. 1918’de romancı ve oyun yazarı George Cram Cook ilk uzun oyunu olan The Athenian Women (Atinalı Kadınlar)’ı yayımladı. Oyunda Aspasia barış için greve giden bir kadın olarak gösterilir. Cook Antik Yunan döneminde savaş karşıtı bir konuyu işlemiştir. ABD’li yazar Gertrude Atherton The Immortal Marriage (Ölümsüz Evlilik) (1927) adlı eserinde Perikles ile Aspasia’nın öyküsünü anlatır ve Sisam Savaşı, Pelopones Savaşı ile Atina Veba Salgını dönemini açıklar. Taylor Caldwell’in Glory and the Lightning (İhtişam ve Yıldırım) (1974) adlı eseri Aspasia ile Perikles’in tarihî ilişkisini anlatan bir başka romandır. Sosyolog Ömer Yıldırım