Mulakaram
Hindistan’da memelerini örtmek isteyen alt kasttan dalit kadınlar tarafından ödenmesi gereken vergi. Kadınları çileden çıkaran bu vergi yöntemi bir isyanın ateşini de fitillemiş.
19. yüzyılın henüz başları; Büyük Britanya İmparatorluğu tarafından yönetilen Hindistan. O yıllarda Hindistan yaklaşık 550 yerel özerk devletten oluşuyormuş. En eskilerinden bir tanesi de Hindistan’ın güney ucundaki Travancore eyaleti. İşte söz ettiğimiz vergi burada ödenmiş yıllarca.
Alt sınıftan yoksul kadınların memelerini kapatabilmek için vergi ödemeye zorlandığı bir dönem. Üstelik vergi memurları tarafından yapılan ölçümler sonucu meme boyuna göre miktarı belirlenirmiş. İsmine de ‘Mulakaram’ denmiş. Eyalet kralının kuralına göre; alt sınıftaki kadınların bedenlerinin üst kısmını “kapatmaları” yasakmış. İstediği gibi giyinmek sadece üst sınıfa mensup halka aitmiş. Alt sınıftan kadınlar eğer bedenlerinin üst kısmını kapatmak isterlerse Mulakaram vergisini ödemeye zorlanıyormuş
Bu amaçla kralın vergi memurları belirli aralıklarla yoksul mahallelerde haneden haneye dolaşır ve ergenlik çağını geçen kadınları tek tek incelermiş. Yaptıkları muayene sonucu meme büyüklüğüne karar verir ve ona bağlı olarak vergiyi hesap ederlermiş. Üst sınıftan kadınlar pahalı kumaşlardan diktirdikleri kaliteli giysileri giyerken, alt sınıftan kadınlar bu yolla sindirilir ve aşağılanırmış.
Böylece eyaletin içinde kim zengin kim fakir net bir şekilde belli olur; fakir halka giyinme dahil hiçbir hakları olmadıkları mesajı verilirmiş. Sonuçta üst sınıf refah içinde gelişerek yaşarken, alt sınıf aşağılanma ve türlü kısıtlamalarla susturulmaya çalışılmış. Oldukça uzun bir süre bu baskı ve zorluğa dayanan alt sınıf; yapılan haksızlığa ses çıkarmak zorunda hissetmiş kendisini.
Sene 1859’u gösterdiğinde söz konusu eyalette yaşanan bir dram, belki de bu sesin ilk kıvılcımı olmuş. Bedenlerinin üst kısmını örten kıyafetler giydikleri için yetkililer tarafından yakalanan iki kadın eyalet meydanına getirilmiş. Kalabalık önünde giysileri zorla çıkarılıp aşağılanmış. Ardından herkese ders olması amacıyla idam edilmiş.
İddiaya göre yaşananları izleyenler çaresizlik içinde başlarını öne eğip suskun kalırken; yine alt sınıftan Nangeli ismindeki bir kadın o gün kararını vermiş. Vergi memurlarının evine Mulakaram vergisini almak için geldiği gün planını uygulamaya sokmuş. Aynı gün sabahı eşini uzak bir yola göndermiş. Sonra gelen memurları tamamen giyinik şekilde karşılamış.
Memurlar vergi parasını istediğinde içeriden para almak için izin istemiş. Derken mutfağa sakladığı orakla iki göğsünü birden kesmiş. Bir muz yaprağı üzerinde vergi memurlarına getirirken aşırı kanamadan dolayı oracıkta hayatını kaybetmiş.
Evine döndüğünde olayı öğrenen eşi ise yaşadığı büyük üzüntüye dayanamayıp intihar etmiş. Nangeli’ nin ölümü vergilerin ağırlığı altında ezilen alt sınıf için bir kıvılcım olmuş. Eyalette büyük bir isyan başlatılmış. Vergiyi koyan ve uygulatan kralı protesto etmişler. Bitmeyen olaylar ve eyalette giderek artan huzursuzluk sonucu; kendi hayatından endişe eden kral sonunda geri adım atmış. Diğer eyaletlerin de baskısıyla vergiden vazgeçmiş.
Daha sonraki yıllarda ise tüm kadınlara üst beden kıyafeti giyme hakkı verilmiş.