Çocuklarda Dijital Ekran Süreleri Uzadıkça Göz Problemleri Artıyor!

Dijital ekranlar çocuklarımızın hem hayatlarının hem de eğitimlerinin bir parçası haline geldi.

Dijital ekranlar çocuklarımızın hem hayatlarının hem de eğitimlerinin bir parçası haline geldi. Artan ekran süresi ile birlikte, çocukların açık alanlarda geçirdikleri zamanın azalmasının onları miyopinin başlaması ve ilerlemesi açısından risk altına soktuğunu söyleyen Göz Hastalıkları uzmanı Doç. Dr. Özge Yabaş Kızıloğlu, artan ekran süresinin aynı zamanda dijital göz yorgunluğundan, şaşılığa kadar birçok sorun için zemin hazırladığına işaret etti.    Katarakt, glokom, retina hastalıkları gibi ciddi göz sorunlarını beraberinde getirebilen bir kırma kusuru olan miyopinin görülme oranının son 30 yılda çocuklarda çarpıcı bir şekilde arttığına dikkat çeken Göz Hastalıkları uzmanı Doç. Dr. Özge Yabaş Kızıloğlu, açık alanlarda geçirilen zamanın azalması ve ekran karşısında geçirilen sürenin uzamasının bu tablonun ortaya çıkmasındaki en önemli etkenlerin arasında olduğunu söyledi.    1-18 yaş arası çocuklarla yapılan birçok güncel çalışmanın tüm dünyada Covid-19 pandemisi nedeniyle dijital ekran kullanım zamanının arttığını gösterdiğini söyleyen Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Göz Hastalıkları uzmanı Doç. Dr. Özge Yabaş Kızıloğlu, “Artan ekran süresi, dijital göz yorgunluğu olarak tanımlanan, ekran kullanımı sırasında veya sonrasında oluşan göz rahatsızlığını ifade eden bir duruma yol açıyor” diye konuştu.   ARTAN EKRAN SÜRESİ MİYOPİNİN ERKEN BAŞLAMASINA NEDEN OLUYOR! Bu durumun göz sorunlarını ortaya çıkarabildiği gibi var olan göz problemlerinin de ilerlemesine neden olabildiğini söyleyen Doç. Dr. Yabaş Kızıloğlu, konuyla ilgili şu bilgileri verdi:    “Daha önce var olan ama herhangi bir şikayet yaratmayan kırma kusurları, ekran süresinin artması nedeniyle kendilerini daha kolay gösterebilir ve şikayetlere yol açabilir. Örneğin hipermetropisi olan bir çocuk uzak görmede bunu yakınmasız tolere edebilirken, uzun süreler ekranlara bakmak gözün yakına odaklanmasını sağlayan uyum kaslarının yorulmasına neden olarak çocukta göz yorgunluğu, göz ve baş ağrısı gibi belirtiler oluşturabilir. Ekranlara uzun süre kesintisiz şekilde bakmak aynı zamanda göz kuruluğuna sebep olarak batma, yanma, gözleri ovalama ihtiyacı gibi şikayetler ortaya çıkartabilir. Gözleri ovalamak ise astigmatın ortaya çıkmasına veya ilerlemesine neden olabilir. Bununla birlikte, özellikle akıllı telefon ve tablet gibi elde tutulan dijital ekranlara çok yakın (20-40 cm) mesafeden bakıldığı için, miyopi riskinde artış söz konusudur. Artan ekran zamanının miyopinin erken başlamasına neden olabileceği de bildirilmiştir.”    “ÇOCUKLAR GÖZ KIRPMAYI UNUTUYOR” Bazı çalışmalarda çocuklarda ekran süresinin uzaması ile içe şaşılık gelişimi arasında bir ilişki olabileceğinin bildirildiğini söyleyen Doç. Dr. Yabaş Kızıloğlu, diğer olası risklerle ilgili de şu bilgileri verdi: “Artan ekran süreleri ile beraber görülen bir diğer durum da göz kuruluğudur. Göz kırpmak göz yüzeyinin nemlenmesine yardımcı olan koruyucu bir refleksimizdir. Ekrana uzun süre dikkatli bir şekilde bakıldığında göz kırpmak “unutulabilir”, bu da göz yüzeyini koruyan gözyaşı tabakasının buharlaşmasına ve göz yüzeyinin kurumasına neden olur. Yapılan çalışmalarda özellikle dijital oyunlar oynanırken konsantrasyonun artmasıyla göz kırpma sayısında azalma ve göz kırpmanın tam yapılmadığı gösterilmiştir.”   ÇOCUKLARDA EKRAN SÜRESİ NE KADAR OLMALI? Bu durumun çocuk yaştaki tüm bireyleri olumsuz etkilemekle birlikte çok küçük yaşlarda ekran süreleri sınırlanmazsa miyopinin erken başlamasının tetikleneceğine işaret eden Doç. Dr. Özge Yabaş Kızıloğlu, ortaya çıkabilecek risklerle ilgili şu bilgileri verdi:   “Miyopi başladıktan sonra, çocuğun büyümesi ile giderek artan bir kırma kusurudur. Miyopi başlangıç yaşı, ileri yaşlardaki şiddetli miyopinin en önemli belirleyicisidir. Yüksek miyopi ise katarakt, glokom ve retina dekolmanı gibi birçok göz hastalığı riskini arttırmaktadır.”   Bu nedenle çocukların ekran süresinin kesinlikle sınırlandırılması gerektiğine dikkat çeken Doç. Dr. Özge Yabaş Kızıloğlu, “Genellikle önerilen sınırlar şu şekildedir: 2 yaş altında: Aile üyeleri ve arkadaşlarla görüntülü görüşmeler dışında ekran kullanımı sıfır olmalı. 2-5 yaş aralığındaki çocuklarda günde en fazla 1 saat ve 5-17 yaş arasında da ödev dışında günde en fazla 2 saat olmalı.”   BU İŞARETLER ÇOCUĞUN GÖZLERİNDE SORUN OLDUĞUNU GÖSTERİYOR! Gözlerde ağrı, batma yanma, sık göz kırpma, baş ağrısı, gözde kızarıklık, bulanık görme, çift görme gibi şikayetler ortaya çıkarsa göz hekimine başvurmak gerektiğinin altını çizen Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Göz Hastalıkları uzmanı Doç. Dr. Özge Yabaş Kızıloğlu, “Bununa birlikte çocuklar ekran başında saatler geçirseler bile çoğunlukla gözlerinin yorulduğunun farkına varmayabilirler ve herhangi bir şikayet dile getirmeyebilirler. Bu nedenle şikayet olmasa bile düzenli göz kontrollerini yaptırmak gerekir” diye konuştu.    EBEVEYNLER BU ÖNERİLERİ DİKKATE ALMALI! Dijital ekranların çocuklarımızın hayatı ve eğitimlerinin bir parçası olduğunu ve tamamen kaçınmak mümkün olamamakla birlikte, ekranların kullanımını belli kurallar çerçevesinde düzenlenebileceğini söyleyen Doç. Dr. Özge Yabaş Kızıloğlu, ebeveynlere şu önerileri sundu:   “Ebeveynler günde en az 1-2 saat açık havada vakit geçirmeyi teşvik etmeli, çünkü doğal ışığa maruz kalmak göz gelişimine fayda sağlar. Bilimsel çalışmalar, açık havada geçirilen zamanın miyopiye karşı koruma sağladığını göstermektedir. Ayrıca ebeveynler, çocuklarının gün içerisinde belli bir süre ekranlardan uzak kalacağı “ekransız” dönemler oluşturmalı. Ekran kullanımına sık sık ara vermek, toplam belirlenen ekran süresini bölerek kullanmak gerekir. Dijital ekranları kullanırken sık sık göz kırpmak da oldukça önemli olduğu için çocuklara bu hatırlatılmalıdır. Bilgisayar ekranı ile aramızdaki mesafe kol boyumuz kadar ve ekranın göze göre konumu biraz daha aşağıda olmalıdır. Eğer çocuk gözlük kullanılıyorsa, camlarının antirefle kaplamalı olması yansıma ve kamaşmayı önleyerek göz yorgunluğunu azaltır. Göz kuruluğu belirtileri varlığında yapay gözyaşı damlaları kullanılabilir.   Ve düzenli göz muayenelerini aksatmamak gerekir. Böylelikle problemleri en aza indirmek ve tedavi etmek mümkün olacaktır. Özellikle yaz tatilindeki boş zamanlarında çocuklar ekran kullanımlarını arttırmışsa okullar açılmadan mutlaka göz kontrollerini yaptırmalarını öneriyoruz.”