Rusya'nın kurulu güç açısından en büyük nükleer santrali olan Leningrad Nükleer Güç Santrali (NGS), 49 yıldır kesintisiz şekilde elektrik üretimini devam ettiriyor. Finlandiya Körfezi kıyısında bulunan santral, yıllar içerisinde bulunduğu bölgenin ekonomisine, sosyal hayatına ve doğasına katkısı ile Mersin’de Rosatom tarafından inşa edilen Akkuyu NGS’nin geleceğine ışık tutuyor. 

Rusya’nın ünlü turistik şehri St. Petersburg'a 80 kilometre uzaklıktaki Sosnovy Bor’da kurulan santral, bir nükleer santralin bir bölgeyi nasıl değiştirdiğini ve geliştirdiğini gösteren önemli bir örnek olarak gösteriliyor. Bölgedeki değişime tanık olan uzmanlara göre Akkuyu NGS’nin inşa edildiği bölgede de yıllar içerisinde benzer bir gelişme yaşanacak. 

Santralin bulunduğu bölge, ‘nükleer enerjinin çevreyi, doğayı, turizmi, tarımı, hayvancılığı, deniz eko sistemini olumsuz etkilediği’ şeklindeki mitleri de ortadan kaldırıyor. Nükleer sanayinin yanısıra tarım, hayvancılık, balıkçılık faaliyetlerinin yoğun olduğu Sosnovy Bor’un turizm kapasitesi de dikkat çekici. 

Her 2 ampulden biri nükleerle aydınlanıyor 

Santral, Leningrad Bölgesinin ve St. Petersburg'un elektrik ihtiyacının yüzde 55’inden fazlasını karşılıyor. Günde yaklaşık 4 milyon kilovat saat elektrik üreten santralin yıllık enerji üretimi yaklaşık 30 milyar kilovat saatı buluyor. 

St. Petersburg'da ve Leningrad bölgesinde her 2 ampulden biri santralde üretilen elektrikle aydınlanıyor. Kış aylarındaki ısınma ihtiyacı da santralin merkezi sistemle dağıttığı sıcak su aracılığıyla karşılanıyor. 

İyi iş iyi yaşam

Leningrad NGS  sayesinde eskiden küçük bir köy olan Sosnovy Bor, bugün yaklaşık 70 bin nüfuslu modern bir şehire dönüşmüş durumda. Yüksek gelir ve iyi iş imkanı sunan şehirde istihdam sorunu yaşanmıyor. Her iki şehir sakininden biri santral ya da nükleer sanayi ile bağlantılı bir sektörde çalışıyor. Ekonomik göstergeleri her geçen yıl yükselen şehir özellikle gençler için cazibe merkezi.

Uzmanlara göre Leningrad NGS, bulunduğu bölgeye ‘hayat’ vermiş durumda. Leningrad NGS-2 Enformasyon ve Halkla İlişkiler Departmanı Başkanı ve Enformasyon Departmanı Başkan Yardımcısı Nikolai Kashin Veniaminoviç bu durumu şöyle aktarıyor: “Bulunduğumuz bölge eskiden çok daha az kişinin yaşadığı küçük bir köydü. Santral sayesinde kalkındı ve gelişti. Leningrad NGS Sosnovi Bor için büyük bir istihdam kaynağı oldu. Şu an kentte yaşayanların büyük çoğunluğu santralde ya da bağlantılı işlerde çalışıyor. Leningrad NGS 49 yıldır kesintisiz bir biçimde çalışıyor. Rusya’nın ikinci büyük şehri olan St. Petersburg’da her 2 ampulden biri bu santralde üretilen elektrik sayesinde yanıyor. 4 üniteli santralde 2 adet RBMK-1000 tipi reaktörün yanı sıra daha sonradan inşa edilen VVER-1200 tipi 2 reaktör bulunuyor. Bu reaktörler 24 saat esasına göre çalışıyorlar ve her gün her biri 28 milyon kilovat saat enerji üretiyor. Santral elektrik üretiminin yanı sıra borular aracılığıyla kentin ısı ihtiyacını da karşılıyor.”

Akkuyu’nun geleceğini hayal etmek mümkün 

“Santralle birlikte bölgenin sanayisi ve kalkınması çok hızlı şekilde gerçekleşti” diyen Veniaminoviç, Akkuyu NGS'nin de bulunduğu bölgenin gelişmesine büyük katkı sağlayacağını kaydederek şöyle devam etti:

"Bu santralde 12 yıldır çalışıyorum, yeni nesil VVER-1200 tipi reaktörlerle de 5 yıldır görev yapıyorum. Santralimiz, Akkuyu NGS için örnek teşkil ediyor. Türkiye'de VVER-1200 tipi 4 reaktör kurulacak. Santralin olduğu bölgenin gelişimi çok hızlı yaşanacaktır. İstikrarlı, dış etkenlere bağlı olmayan enerji sayesinde tarım, sanayi, bütün sektörlerde gelişim olacaktır. Kendi gözümüzle buradaki gelişimleri yaşadığımız için Türkiye'yi de aynı böyle bir gelişmenin beklediğini rahatlıkla söyleyebiliriz."

Akkuyu ile aynı teknoloji 

Rusya'da farklı tipte reaktörlerin aynı anda faaliyet gösterdiği tek santral olan Leningrad’da

Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nde (NGS) kullanılacak olan 3+ nesil VVER 1200 teknolojisine sahip iki ünitenin yanısıra RBMK-1000  teknolojisine sahip iki ünite daha yer alıyor. 2030 yılında ise RBMK-1000   ünitelerinin yerini VVER 1200 teknolojisine sahip iki ünitenin devreye alınması için çalışmalar sürüyor.   VVER-1200 reaktörleri, dünyadaki en güvenli ve en güvenilir reaktör türlerinden biri olarak kabul ediliyor. Tasarımının ana özelliğini ise santrali mümkün olduğunca dış ve iç etkenlere karşı dirençli kılan aktif ve pasif güvenlik sistemlerinin benzersiz kombinasyonu oluşturuyor. Rus tasarımı teknoloji, kasırga, patlama, 9 büyüklüğündeki deprem dahil her türlü tehdite karşı güvenliği sağlayacak koruyucu sistemlere sahip. 

Ayrıca reaktör kabının önemli bir parçası olan çekirdeğin neredeyse imkansız olsa da bir şekilde erimesi ihtimaline karşı yerleştirilmiş kor tutucu da bulunuyor. Leningrad NGS yetkililerine göre   VVER-1200 tipi reaktör tasarımında   olağanüstü haller dahil her türlü iç ve dış etkene yedek koruma sistemleri var. Beklenmedik bir kaza olması halinde bile insan idaresini gerektirmeyen pasif koruma sistemleri devreye giriyor. Bu açıdan da Akkuyu’da da kullanılacak bu teknolojinin dünyanın en güvenilir sistemleri olduğuna dikkat çektiler. 

Tarım da turizm de var 

Doğa ile modern yaşam  dengesinin özenle korunduğu bir kent olarak öne çıkan Sosnovy Bor, 1958’de kurulmuş, 1973'te nükleer santralin ilk güç ünitesinin devreye alınmasıyla şehir statüsüne kavuşmuş. Çam ağaçları, merkezindeki yeşil alanları ve 6,5 kilometrelik halka açık kumsalı ile Leningrad Bölgesi’nin en güzel şehirlerinden biri. Finlandiya Körfezi kıyısında bulunan popüler bir kumsalı Lipovo, sadece St. Petersburg sakinleri için değil, ülkenin ünlü rekreasyon yerlerinden biri. 

Doğal güzellikleri ile ünlü şehirde tarım ve hayvancılık da yapılıyor. Leningrad NGS çevresindeki bir önemli faaliyet de balıkçılık. Finlandiya Körfezinin suları, hem profesyonel sporcuları hem de amatör balıkçılar için önemli bir cazibe merkezi. 

Balıkçılık turnuvalarına ev sahipliği yapıyor

Nükleer santral yakınında balık tutmanın tamamen güvenli olduğu ve NGS’lerin deniz ekosistemini etkilemediğinin gözlemlenebilmesi amacıyla çok sayıda balıkçılık turnuvası yapılıyor.Rosatom tarafından Finlandiya Körfezi’nde düzenlenen  Uluslararası Balıkçılık Turnuvası, bölgede heyecan uyandıran önemli bir etkinlik. Bu yıl 7-8 Eylül tarihlerinde ikincisi düzenlenen yarışmada, Rosatom'un nükleer santral inşaat projelerini uyguladığı veya uygulamayı planladığı Ermenistan, Macaristan, Mısır, Hindistan, Bangladeş, Kazakistan, Özbekistan, Güney Afrika ve Türkiye’den balıkçılar kıyasıya mücadele etti. Hindistan’dan katılan ekibin şampiyon olduğu yarışmada, balıkçılar NGS yakınındaki su kaynaklarının florası ve faunası da dahil olmak üzere çevre açısından nükleer enerjinin temiz ve güvenli olduğunu görme fırsatı yakaladı.